Studenten tegen Israëlische apartheid: "Palestijnse mensenrechten staan niet ter discussie"

Besef, Israël schendt nog steeds op dagelijkse basis Palestijnse mensenrechten. Onlangs bracht Amnesty International een rapport uit waarin wordt geconcludeerd dat er sprake is van apartheid tegen de Palestijnen. Volgens internationaal recht is dat een misdrijf tegen de menselijkheid. Het lijkt misschien een ver-van-je-bed-show, maar ook de Nederlandse overheid en misschien zelfs jouw onderwijsinstelling kan medeplichtig zijn aan deze misdrijven.

FunX sprak met Layla (21), Itaï (22) en Omar (22). Zij zijn onderdeel van een groeiende beweging studenten die opkomen voor de rechten van Palestijnen. Ze willen ervoor zorgen dat er op hun universiteiten en in de rest van Nederland geen steun meer is voor Israëlische apartheid en ze eisen dat het gedogen van de schendingen van Palestijnse mensenrechten stopt.

Israëlische apartheid

Layla is half Palestijns en half Duits. Voordat ze naar Nederland kwam om te studeren aan de Universiteit Leiden heeft ze op verschillende plekken gewoond, waaronder de Westelijke Jordaanoever in Palestina. Daar droeg ze in het begin het Duitse paspoort, waardoor ze bepaalde privileges genoot die de meeste Palestijnen niet hadden. Toen de Israëlische autoriteiten erachter kwamen dat ze half Palestijns is, kreeg ze een Palestijnse ID-kaart en was haar Duitse paspoort daar niet meer geldig.

Daardoor raakte Layla een heleboel rechten kwijt, waaronder het recht om naar Jeruzalem te kunnen reizen. "Ik maakte zelf mee hoe het is om als Palestijn in Palestina te leven, maar ook hoe het is om in Palestina te leven als iemand met het privilege van een ander paspoort. Ik denk dat ik me daarom zo verantwoordelijk voel om me uit te spreken. Toen iemand voor mijn ogen werd doodgeschoten, heb ik mezelf beloofd dat ik mijn privilege niet zou verspillen wanneer ik Palestina zou verlaten. Ik wilde niet nog een Palestijn in het buitenland zijn die te bang is om zich uit te spreken. Alhoewel die angst natuurlijk begrijpelijk is, aangezien we niet alleen moeten vechten tegen een fysieke, maar ook een psychologische bezetting. Daarom heb ik besloten om politiek actief te worden bij Students for Palestine."

Ver-van-je-bed-show?

Van dat soort studentengroepen die zich inzetten voor Palestina bestaan er nog meer in Nederland. Zo zit Omar bij de studentengroep Free Palestine Maastricht, waar hij zich bij aansloot nadat hij vanuit Egypte naar Nederland verhuisde voor een masterstudie. Volgens hem lijkt het Israëlische apartheidssysteem een ver-van-je-bed-show, maar zijn wij in Nederland direct verbonden met de misdaden die de Palestijnen wordt aangedaan. "Bijna elk Noord-Europees land steunt de misdaden op een vrijwel directe manier. Denk aan het leveren van wapens en politieke steun door overheden en andere instanties, maar ook culturele instellingen en media die een eenzijdig beeld voorschotelen. Wij willen ervoor zorgen dat die steun voor Israëlische apartheid wordt beëindigd of omgezet wordt in steun voor de Palestijnen, zodat we de onderdrukten en niet de onderdrukkers steunen", aldus Omar.

Universiteit Utrecht medeplichtig

Volgens Itaï, die in een kleine Joodse gemeenschap in Breda opgroeide, zijn universiteiten een perfect voorbeeld van hoe een instantie medeplichtig kan zijn aan apartheid. "Neem bijvoorbeeld de Universiteit Utrecht, waar ik studeer. Deze universiteit heeft een overeenkomst met de Israëlische Universiteit van Haifa, waardoor uitwisselingen plaatsvinden tussen studenten van beide universiteiten. Het probleem is dat de Universiteit van Haifa ook militaire colleges organiseert en studenten opleidt voor een leger dat Palestijnse mensen op dagelijkse basis vernedert en brutaliseert. Dat laat in mijn ogen zien dat de Universiteit Utrecht hiermee de mensenrechtenschendingen goedkeurt waar de Universiteit van Haifa aan bijdraagt."

Daarnaast vertelt Itaï dat veel Nederlandse universiteiten samenwerken met Israëlische universiteiten aan projecten over bijvoorbeeld surveillance. "Nu zul je waarschijnlijk denken: wetenschappelijke samenwerking is goed. Maar in realiteit gebruikt Israël de technologieën die bij zulke projecten worden ontwikkeld om Palestijnse mensenrechten te schenden", aldus Itaï.

Universiteit op illegaal bezet gebied

Ook de Universiteit Leiden draagt volgens Layla bij aan Israëlische apartheid. De onderwijsinstelling heeft een lang bestaand partnerschap met de Hebreeuwse Universiteit in Jeruzalem. "Deze universiteit bevindt zich, volgens internationale wetgeving, op illegaal bezet gebied. Daarnaast is de erevoorzitter van deze onderwijsinstelling, Michael Federmann, ook de leider van Israel's grootste wapenfabrikant. Bovendien is het universiteitsgebouw beschikbaar gesteld voor het Israëlische leger om gebruikt te worden bij militaire operaties tegen Palestijnen", aldus Layla. Ze hoopt dan ook dat de Universiteit Leiden dit partnerschap snel verbreekt.

Verstikkende sfeer op campus

Behalve het verbreken van samenwerkingen met medeplichtige Israëlische universiteiten, willen de studenten ook meer kennis verspreiden over Palestina en Israëlische apartheid. Volgens Omar is er in het Nederlands hoger onderwijs heel weinig kennis te vinden als het gaat om Palestina. "Met zo’n gebrek aan kennis creëer je een sfeer waarin mensen zich niet durven uit te spreken als het over Palestijnse mensenrechtenschendingen gaat. Mensen zeggen daardoor al snel dat de situatie ingewikkeld is en dat ze er liever geen uitspraken over doen. Dat is best wel een verstikkende sfeer als je het over rechtvaardigheid wil hebben op campus."

In het kader van Israeli Apartheid Week organiseren de studenten daarom evenementen op campus om meer kennis te verspreiden over Palestina. "We faciliteren het gesprek. Dat is wat de onderwijsinstellingen eigenlijk zouden moeten doen. Zo organiseren we lezingen, discussies, film screenings en culturele evenementen", aldus Omar.

Joodse solidariteit: niet in onze naam

Palestijnse mensenrechtenactivisten hebben in hun activiteiten vaak te maken met een sterke Israëllobby die het organiseren van evenementen regelmatig bemoeilijkt en mensen valselijk beschuldigt van antisemitisme. Omar heeft dit meegemaakt in Maastricht en vindt het dan ook heel fijn dat ook Joodse studenten en organisaties zich hiertegen uitspreken. "Groeperingen als Een Ander Joods Geluid en European Jews for a Just Peace schreven bijvoorbeeld solidariteitsstatements waarin ze verklaarden dat ze geen antisemitisme in onze activiteiten zagen en dat de universiteit onze vrijheid zou moeten beschermen."

Itaï is zelf Joods en half Israëlisch, maar kan zich niet vinden in de beschuldigingen van antisemitisme als het gaat om Palestina-activisme. "Israël doet de Palestijnen iets vreselijks aan in onze naam, daarom kunnen we niet langer wegkijken. Antisemitisme bestaat natuurlijk echt en is een probleem, maar het zijn tegenwoordig vooral de mensen die zich ook inzetten voor Palestina die vooraan staan bij anti-nazi en antifascistische protesten, en niet de verscheidene pro-Israël organisaties die claimen de Joodse gemeenschap in Nederland te beschermen of representeren."

Niet neutraal genoeg?

Ook studenten in Leiden hebben recentelijk te maken gehad met de invloed van een sterke Israëllobby. Hun evenement werd namelijk gecensureerd door de Universiteit Leiden. Afgelopen maandag stond een discussiepanel van Students for Palestine op campus gepland. In een reactie op sociale media liet de universiteit weten dat het evenement niet in lijn was met de huisregels en daarom niet kon doorgaan. In een later statement wordt duidelijk dat het universiteitsbestuur de discussieleider van het debat niet 'neutraal' genoeg vond.

Deze discussieleider, dr. Dina Zbeidy, is een antropologe, gepromoveerd aan de Universiteit van Amsterdam, docent sociale wetenschappen en heeft voor verschillende Nederlandse en Palestijnse mensenrechtenorganisaties gewerkt. Volgens Layla van Students for Palestine zijn er dan ook genoeg redenen waarom juist Dina geschikt is voor de rol van discussieleider. "Allereerst is het belangrijk om te benoemen dat, volgens de huisregels, een discussiepanel een 'goede' discussieleider moet hebben en geen 'neutrale'. Daarnaast kwam er geen duidelijk antwoord over wat het College van Bestuur verstaat onder neutraliteit. We vragen ons daarom af of de universiteit denkt dat een Palestijnse vrouw geen goede discussieleider zou kunnen zijn."

Palestijnse mensenrechten niet ter discussie

In een latere verklaring liet rector Hester Bijl van de Universiteit Leiden uiteindelijk weten dat het in een academisch debat belangrijk is dat verschillende perspectieven welkom zijn. Het College van Bestuur was ervan in de veronderstelling dat dit niet het geval zou zijn bij deze discussiepanel en dat daardoor de veiligheid van sommige studenten in gevaar zou komen. Om die reden besloten ze het evenement op campus te verbieden.

Layla is het niet eens met het besluit van de Universiteit Leiden. "Ze willen dat we de andere kant van het verhaal ook meenemen in de discussie, maar welke andere kant hebben we het over? Palestijnse mensenrechten staan wat mij betreft niet ter discussie. Apartheid staat ook niet ter discussie. Vooral nu organisaties als Amnesty International, B’tselem, Human Rights Watch, Harvard Law School en de Verenigde Naties duidelijk hebben verklaard dat wat Israël de Palestijnen aandoet, apartheid is, zoals beschreven door het internationaal recht." Het evenement werd uiteindelijk gehouden op een locatie die niet verbonden is aan de universiteit.

Struggles met elkaar verbonden

Ondanks de druk laten de studenten zich door niets tegenhouden en focussen ze zich tijdens de Israeli Apartheid Week vooral op de universiteiten. "Buiten deze week om, nemen we ook deel aan andere activiteiten binnen lokale gemeenschappen", vertelt Omar. "We werken samen met andere groepen die zich verzetten tegen fascisme, extreemrechts en racisme, maar we werken ook samen met groepen die zich inzetten voor vrouwenrechten, lhbtiq+-rechten en klimaatrechtvaardigheid. Eigenlijk vechten we allemaal tegen dezelfde mechanismes van uitsluiting. Onze struggles zijn met elkaar verbonden en daarom is het belangrijk om met elkaar samen te werken en niemand buiten te sluiten."

Hedendaags kolonialisme

"Kolonialisme is niet van gisteren, maar vindt nog steeds plaats in Palestina", luiden Itaï's afsluitende woorden. "De Palestijnse beweging laat zien wat dekolonisatie inhoudt. De anti-koloniale strijd is ver van voorbij. Sommige mensen denken dat anti-racistisch activisme alleen gaat over 'woke' zijn en over een aangepast taalgebruik, maar niets is minder waar. Racisme heeft echte en gewelddadige gevolgen."

- In FunX Beseft bespreekt FunX actuele, culturele en lifestyle topics die jouw aandacht verdienen. Een groter bewustzijn voor de generatie van nu -