Kinga over haar narcistische vader: "Het voelde alsof ik zijn dochter niet was"

EXCUSES

Kinga wist niet dat haar vader narcistisch was, tot ze in de gaten kreeg dat hij haar alleenstaande moeder niet hielp. "Het voelde alsof ik niet belangrijk was in zijn leven en alsof ik niet zijn dochter was." Kinga's vader betaalt namelijk al jaren geen alimentatie, omdat hij dat liever uitgeeft aan wiet en aan zijn vriendin. Dat heeft hij letterlijk tegen haar gezegd. Door veel met haar moeder te praten, begon Kinga in te zien wat er aan de hand was. "Hoe ouder ik werd, hoe meer ik zag dat bepaalde dingen niet oké waren." Toen Kinga haar vader erop wees dat hij financieel moest helpen, verzon hij steeds een nieuw excuus. "En toen wist ik het. Hij wilde het geld gewoon niet geven, want hij vindt andere dingen belangrijker. En dat is niet oké."

ANDEREN WILLEN FIXEN

Psycholoog en Narcismecoach Lot zegt dat het leven met narcistische ouders veel mentale gevolgen kan hebben. "De meeste mensen die te maken hebben gehad met een narcistische ouder hebben last van perfectionisme en zijn vooral bezig met de buitenwereld." Omdat ze opgroeien met een ouder die alles om zichzelf laat draaien, kunnen ze vaak goed aanvoelen wat andere mensen willen of nodig hebben. "Als je een vriend tegenkomt en je voelt aan dat hij verdrietig is, dan ga je dat meteen proberen te fixen. Dat noem ik een overgroot gevoel voor verantwoordelijkheid." Omdat je dus vooral bezig bent met de buitenwereld, leer je je 'binnenwereld' niet goed kennen.

"Iedereen heeft, naast een buitenwereld, ook een grote binnenwereld. Maar doordat je zo bezig bent met anderen, kijk je niet naar binnen. Daardoor ken je jezelf niet goed. Denk aan je emoties, je wensen, je grenzen, je doelen en dromen. Die komen alleen af en toe naar boven, wanneer je bijvoorbeeld even alleen bent. Maar zeker niet in de buurt van anderen, en al zeer zeker niet in de buurt van dominante mensen."

TEN KOSTE VAN JEZELF

Kinga herkent het gebrek aan contact met haar 'binnenwereld' heel goed. Zij heeft bijvoorbeeld een vriend waar ze heel vaak mee is. "Als ik met hem ben, gaat het meestal meer over hoe hij zich voelt en over of hij het leuk heeft. Pas als ik alleen ben, ga ik weer mijn eigen dingen doen, zoals muziek maken of tekenen." Daarnaast merkt Kinga het snel aan mensen wanneer ze iets nodig hebben of iets willen. "Ik wil meteen iets doen om ze beter te laten voelen, zonder eerst te kijken naar wat ik zelf nodig heb. Daar ben ik nu gelukkig wel iets beter in geworden." Tegenwoordig houdt Kinga goed in de gaten of het helpen van anderen niet ten koste gaat van zichzelf.

KUNSTMATIG RODE VLAGGEN CREËREN

Als je in je kinderjaren gewend bent geraakt aan grensoverschrijdend gedrag, valt het je vaak niet op wanneer je later in je leven mensen tegenkomt die hetzelfde doen. "Bij mensen die uit een ander soort gezin komen, gaan er rode vlaggen op wanneer iemand te dichtbij komt of te vaak dingen van je vraagt en nooit iets terug doet. Terwijl de mensen die een of twee narcistische ouders hebben, die rode vlaggen überhaupt niet hebben", aldus Lot. "Die rode vlaggen zullen kunstmatig gecreëerd moeten worden en daarvoor kun je je inlezen, in therapie gaan of een coach nemen."

SLACHTOFFERROL

Kinga kan het tegenwoordig gelukkig heel snel zien wanneer iemand haar probeert te manipuleren. "Mijn vader kroop vaak in een slachtofferrol door te huilen wanneer hij zelf eigenlijk iets fout had gedaan. Ik had hem bijvoorbeeld twee jaar niet gesproken en in die twee jaar had hij me twee keer niet gefeliciteerd op mijn verjaardag. Maar toen hij zelf jarig was, werd hij boos, omdat ik hem niet feliciteerde." Kinga was het zat en is toen uiteindelijk voor zichzelf opgekomen. "En dat is maar één van de vele dingen die er zijn gebeurd. Het doet me gewoon pijn, want wanneer je jong bent, vraag je je al snel af waarom je vader je niet wil en of het aan jou ligt."

GEEN ZELFINZICHT

Wanneer iemand je verkeerd behandelt, is je eerste reactie waarschijnlijk om er iets van te zeggen. Maar volgens Lot hebben narcisten meestal geen zelfinzicht en wordt kritiek niet toegelaten. "Eigenlijk is het onmogelijk om met zo iemand in gesprek te gaan over wat het gedrag met jou doet. Er zal in een slachtofferrol gekropen worden of een vaag verhaal worden opgehangen dat niets meer met de kern te maken heeft." Het maakt dus niet uit hoe je het brengt, een narcist staat meestal niet open voor (constructieve) feedback.

WIE IS DE OUDER?

Kinga heeft heel lang het gevoel gehad dat ze zelf de ouder moest zijn. "Mijn vader hield zich niet aan de afspraken. Ik moest hem appen om te vragen hoe het met hem ging. Daar kreeg ik vervolgens een kort antwoord op en toen hoorde ik niets meer." Deze manier van communiceren was erg vermoeiend voor haar. "Want ik probeerde een band op te bouwen en daar doe ik mijn best voor, maar hij doet dat niet." Op haar veertiende heeft ze maar besloten hier niet meer aan mee te doen. "Ik ben het kind en hij is de ouder, dus hij mag mij appen. Ik heb liever geen contact dan dat ik de verantwoordelijkheid hiervoor moet dragen."

SCHAAMTE

Kinga vond het niet altijd makkelijk om erover te praten of hulp te zoeken. Ze zegt vaak tegen mensen dat het haar niet boeit. "Ik heb het weggestopt voor mezelf, zodat ik er niet mee hoef te dealen. Maar eigenlijk zit ik er wel mee." Ze schaamt zich vooral voor haar situatie. "Iedereen wil een leuke vader en een leuke moeder hebben. Ik ben heel blij met mijn moeder, maar een leuke vader heb ik niet. Ik wou dat ik net zoals andere mensen kon zijn."

VRIENDEN

Hoewel Kinga zich niet altijd veilig voelde bij haar vrienden, heeft ze tegenwoordig gelukkig hele fijne vrienden bij wie ze zichzelf durft te zijn. Mede daarom kan ze nu makkelijker praten over haar situatie en voor zichzelf opkomen wanneer dat nodig is. "Omdat ik me veilig voel in deze omgeving, durf ik ook sneller voor mezelf op te komen. Maar dat leidt er ook toe dat ik soms iets te pittig word." Tussen het aangeven van haar grenzen en het iets te pittig zijn, moet Kinga nog wel de balans vinden.

*In verband met privacy is haar naam gefingeerd. De echte naam is bekend bij de redactie.

Bij de FunX Mental Health Club snappen we dat het leven niet 24/7 fissa is. Of je nou dealt met een depressie, niet goed weet hoe je hulp moet vragen of te maken hebt een burn-out: je bent niet alleen. In deze wekelijkse podcast bespreekt Tannaz met verschillende gasten hoe zij dealen met hun mental health-struggles en krijg je handige tips van experts. Alle afleveringen terugluisteren kan hier.