Kans op rellen groot onder deze gedoogregering

Als je de Britse kranten van afgelopen week bekijkt, lees je overal over ‘waarom-vraag’ van de rellen in het land. In Nederland vragen opiniemakers, sociologen, sociaal geografen en politici zich af: kan zoiets hier ook? Het antwoord is: als het kabinet zo doorgaat lijkt de voedingsbodem voor rellen steeds vruchtbaarder. Daar zijn vier redenen voor.

Reden nummer 1: bezuinigingen / economische tegenslag
Twee econometristen hebben – toevallig net – onderzoek gedaan naar het verband tussen bezuinigingen en sociale onrust. Conclusie: in tijden van economische tegenslag is de sociale onrust groter. Op zich ook wel logisch, maar toch. In Engeland raken de bezuinigingen vooral de grote steden – waar rellen uitbraken – met soms wel een teruggang in uitgaven van 9%. In ons land moet er ook flink bezuinigd worden en grote steden worden relatief hard getroffen. Het OV, projecten voor probleemjongeren, kunst – en cultuurprojecten, multiculturele initiatieven als FunX (!), bijstand, jeugdzorg, wajong en ga zo maar door. De sociale onrust zal groeien zodra de uitwerking van de bezuinigingen voelbaar wordt.

Reden nummer 2: er wordt niet naar jongeren geluisterd
Tienduizenden studenten gingen naar Den Haag om te demonstreren tegen bezuinigingen op het onderwijs. Vooral de langstudeerboete die ingevoerd wordt, ook voor studenten die al bezig zijn aan hun studie, kreeg kritiek. Desondanks voert staatssecretaris Halbe Zijlstra zijn plannen gewoon door. De LSVB noemde het ‘compleet onredelijk’, de HBO-Raad vond het ‘hard en onaanvaardbaar’. Natuurlijk moet er bezuinigd worden in tijden van crisis, maar de harde manier waarop dit kabinet dat doet, levert meer weerstand op dan nodig. Geef protesterende jongeren in ieder geval het gevoel dat ze gehoord worden, anders gaan ze geloven dat een gewelddadiger aanpak loont.

Reden nummer 3: identiteitscrisis
De Rotterdamse socioloog Ilias el Hadioui schetst in een interview op Radio1 drie culturen waar jongeren in de grote steden mee te maken hebben: de thuis-, school- en straatcultuur. Volgens El Hadioui is de schoolcultuur in Nederland erg gericht op het ‘feminiene’ aspect, het verzorgende, jezelf leren kennen en ontwikkelen. Terwijl op straat de macho heerst. Het is voor jongeren ‘ongelooflijk heftig’ om aan beide culturen te moeten voldoen, zegt de socioloog. Volgens El Hadioui zou het onderwijs meer moeten inspelen om de kloof tussen beide culturen te doorbreken, bijvoorbeeld door aanpassing van de lesstof. De samenwerking tussen scholen en ouders kan ook beter volgens de socioloog. Alles om de kloof tussen de culturen kleiner te maken en een identiteitscrisis te voorkomen.

Reden nummer 4: ‘statistische discriminatie’
Sociaal geograaf Manuel Aalbers noemt in de Volkskrant ‘de belangrijkste overeenkomst tussen de rellen in Engeland en Nederland dat ook Nederland een omvangrijke groep jonge mensen kent die zich buitengesloten voelt en die groep bestaat net als in Groot-Brittannië voornamelijk uit etnische minderheden’. Het gaat volgens Aalbers om groepen die er niet bij mogen horen omdat een paar rotte appels het verpesten voor de rest. Hij noemt het 'statistische discriminatie' en voegt toe dat als hij een Marokkaanse Nederlander zou zijn, hij er inmiddels ook flink de pest in zou hebben: “ Hoe erg je ook je best doet, je blijft slachtoffer van die kleine groep die het voor de rest verpest.”

Oplossing
Om te voorkomen dat het door bovenstaande redenen ook in onze grote steden uit de hand gaat lopen – in Rotterdam is inmiddels een jongen opgepakt wegens oproepen tot rellen – zijn er een aantal zaken die de regering kan doen. Kijk nog eens goed naar de bezuinigingen die jongeren treffen, geef het onderwijs de tools om beter in te spelen op de straatcultuur en geef jongeren het gevoel dat er naar ze geluisterd wordt. Tot slot, en dat is de reden waarom specifiek déze gedoogregering rellen op zich kan afroepen: stop met etnisch denken en statistische discriminatie. Volgens Ahmed Marcouch heeft Nederland niet eenzelfde ‘explosieve cocktail’ zoals in Engeland. Hij wijst daarbij op de stedelijke vernieuwing in ons land ten opzichte van de Britse verpauperde wijken. Maar de PvdA-politicus zegt ook dat áls de spanningen oplopen het belangrijk is dat de mensen die wél deugen niet solidair zijn met de relschoppers. Als deze gedoogregering alle Marokkaanse, Molukse, Antilliaanse of welke-etniciteit-dan-ook jongeren over één kam blijft scheren, ligt dat gevaar wel op de loer en kan het ook hier uit de hand lopen.