Parastu heeft pleinvrees: "Ik kreeg ineens hartkloppingen in de tram"

Hartkloppingen

Door haar pleinvrees kan Parastu heel angstig worden op drukke plekken. "De eerste keer dat ik het voelde, zat ik in de tram onderweg naar een warenhuis. Ik werd ineens overspoeld door een heftig angstgevoel, maar ik wist niet wat het was. Ik kreeg het benauwd en kreeg hartkloppingen. Ik dacht: ik moet nu uit de tram stappen om die hartkloppingen onder bedwang te krijgen."

Parastu besloot uit te stappen en de rest van de route te lopen. Eenmaal aangekomen in het warenhuis kwamen de angstaanjagende gevoelens terug. "Alles om me heen begon te draaien. Dat was voor mij het teken dat ik grip begon te verliezen."

Geen zin in drukte of agorafobie?

In eerste instantie bedacht Parastu dat ze waarschijnlijk gewoon stress had door haar studie en werk. "Ik besloot vaker te mediteren, maar toen de angstgevoelens vaker terug begonnen te komen, besloot ik toch naar de psycholoog te gaan. Daar kreeg ik de diagnose agorafobie."

We hebben allemaal wel eens geen zin hebben om naar een drukke omgeving te gaan, maar volgens psycholoog Souhailla is er wedegelijk een verschil met agorafobie. "Bij agorafobie ben je bang dat drukke of openbare plekken als supermarkten, bioscopen of het openbaar vervoer een heftige lichamelijke reactie kunnen triggeren. Mensen die gewoon geen zin hebben in de drukte, ervaren die angst niet."

Niet opnieuw willen meemaken

Mensen met agorafobie hebben vaak een nare ervaring gehad met een bepaalde plek en zijn volgens Souhailla vanaf dat moment constant bezig om die situatie niet opnieuw mee te maken. "Als je veel stress hebt en je bent een keer in de supermarkt, dan kan het zo zijn dat je dat in je lijf gaat voelen. Bijvoorbeeld door heftige lichamelijke sensaties, zoals hartkloppingen of duizeligheid. De eerstvolgende keer dat je weer in de supermarkt bent, komt die herinnering weer omhoog en voel je weer die spanning, waardoor je langzamerhand steeds meer angst gaat voelen voor soortgelijke locaties", aldus Souhailla.

Vermijdingsgedrag

Niet alleen de agorafobie zelf, maar juist de bij-effecten ervan kunnen voor mentale problemen zorgen. "Wat we vaak ook zien bij agorafobie is vermijdingsgedrag. Die vermijding zorgt ervoor dat je je heel even ontspannen voelt. Tegelijkertijd is het beperkend. Doordat je steeds meer situaties uit de weg gaat, isoleer je jezelf. Omdat je steeds minder dingen kunt doen, kun je eenzaam en somber worden. Ook kun je gaan piekeren en kan door schaamte voor je situatie ook je zelfbeeld lager worden."

Niet toegeven aan de angst

Parastu heeft vooral last van pleinvrees in het openbaar vervoer, dus dat gaat ze het liefst uit de weg. "Maar ook in de supermarkt of als ik bijvoorbeeld over de markt of langs terrassen moet lopen. Die situaties ontwijk ik liever." Maar juist door de situaties te ontwijken, is de agorafobie erger geworden bij Parastu. "Hoe meer je eraan toegeeft, hoe erger het wordt. De kunst is dan ook om niet toe te geven aan die angst."

Exposure therapie

Je blootstellen aan de angst, ook wel bekend als exposure therapie, is volgens Souhailla een effectieve manier om de angst te bestrijden. "Door met een professional, met een vriend of vriendin of alleen tóch te proberen wel naar de supermarkt of het terras te gaan, leer je jezelf die grens te verleggen. Zo leer je dat je die lichamelijke sensaties als duizeligheid, trillen en hartkloppingen kunt voelen, maar dat je bijvoorbeeld niet flauwvalt", legt Souhailla uit. "Door te ervaren dat er niets ergs gebeurt, krijg je steeds meer vertrouwen in jezelf en dat kan je stapsgewijs uitbreiden."

Wil je meer weten over Parastu's verhaal en hoe zij met pleinvrees omgaat? Beluister het in de podcastaflevering.

Bij de FunX Mental Health Club snappen we dat het leven niet 24/7 fissa is. Of je nou dealt met een depressie, niet goed weet hoe je hulp moet vragen of te maken hebt een burn-out: je bent niet alleen. In deze wekelijkse podcast bespreekt Tannaz met verschillende gasten hoe zij dealen met hun mental health-struggles en krijg je handige tips van experts. Alle afleveringen terugluisteren kan hier.