Twee derde onderzochte oud-turners slachtoffer grensoverschrijdend gedrag

Twee derde van de oud-gymsporters (o.a. turners) die mee hebben gedaan aan een groot onderzoek geeft aan te maken hebben gehad met grensoverschrijdend gedrag. Ze noemden onder andere intimidatie, vernedering, dwang en chantage, maar ook aan het aanzetten tot ongezond afvallen of het doortrainen met blessures. Een derde van hen ondernam geen actie uit gebrek aan vertrouwen in instanties. Dat blijkt uit het rapport dat is samengesteld in opdracht van turnbond KNGU en is gefinancierd door het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.

Psychisch geweld

De resultaten van het onderzoek schetsen een beeld van een 'onveilig sportklimaat' met vooral 'psychisch geweld'. Zo vertelt een ouder dat er sprake was van "mentaal knakken" bij het trainen van haar dochter. "Ook als ze viel, moest ze meteen opstaan. Ze moest altijd doorgaan en mocht niet huilen. Voor een meisje van die leeftijd is dat heel heftig. Ze hadden haar de ruimte moeten geven om bij te komen." Een andere sporter vertelt: "Na een val had ik pijn en werd er geen hulp verleend."

In enkele gevallen werd ook seksueel grensoverschrijdend gedrag gemeld, zoals ongewenste aanrakingen. Twee respondenten verklaarden verkracht te zijn.

Weinig eten

Door de aanpak van de trainers hebben veel turnsters last van onzekerheid. Tegen de trainer ingaan of er iets van zeggen is vaak uit den boze. Ook blijkt de gezondheid van sporters vaak op de tweede plek te komen. Zo vertelt een van de ondervraagden dat je extra conditietraining moest doen als je niet onder bepaald gewicht was. "Bij internationale toernooien mochten we maar heel weinig eten. Ik voelde me slap en lusteloos toen ik een belangrijke wedstrijd in moest." Een ander vertelt: "Ik heb anorexia gekregen en trainde toen nog wel bij mijn club. Het vervelendste wat ik heb ervaren, is dat ik vaak door moest gaan met springen, ook al kon ik niet doorgaan."

'Gevaarlijke sport'

De enquête is maar door een select groepje is ingevuld (19% van de 8000 benaderde gymsporters) en is dus niet helemaal representatief. De kans is volgens de onderzoekers groot dat de resultaten slechts het topje van de ijsberg zijn. "De gymsport is een gevaarlijke sport", schrijven zij. "Er is sprake van een afhankelijkheidsrelatie. Topsport is het verleggen van grenzen. Dit is wat anders dan de jonge, talentvolle gymsporter keer op keer door de eigen grenzen heen te laten trainen."

Verbeteringen

Aan de hand van de onderzoeksresultaten zijn verschillende aanbevelingen gedaan om de turnwereld veiliger te maken. Allereerst moeten slachtoffers erkenning en schadevergoeding krijgen. Daarbij moet worden gezocht na goede nazorg. Verder moet grensoverschrijdend gedrag beter en vaker besproken worden door clubs, trainers, sporters en ouders, moet een trainer niet niet langer alleen met een sporter in de turnhal zijn en moeten trainers via een gecentraliseerd systeem in dienst zijn van de KNGU. Ook zou er kritisch gekeken moeten worden naar het verhogen van de minimumleeftijd van seniorenturnen van 16 naar 18 jaar.

Excuses KNGU

KNGU-voorzitter Monique Kempff heeft direct na de presentatie gereageerd op het rapport. "Niemand kan het duistere verleden van onze gymsport ontkennen. Namens de KNGU zeg ik: sorry. En bied ik jullie onze excuses aan." Ze geeft toe dat er binnen de bond dingen veranderd moeten worden: "Het rapport laat niet alleen zien dat de bond hier steken heeft laten vallen, maar ook dat er stevige lessen moeten worden getrokken voor de toekomst."