Volkskrant Banen: Lekker samen radio maken, geen geknuffel

Een diversiteitsmanager aanstellen? Alsjeblieft niet. Bij het radiostation FunX is een gekleurd personeelsbestand ‘als water uit de kraan’. ‘We willen vooral geen geklets over integratie.’

Regilio Roethof, Morad Elouakili, Laila Greven, Mylène Ragon en Claire-Marie Martis. Het is een willekeurige greep uit de namen van de circa zestig medewerkers die het radiostation FunX telt. ‘Surinaams, Marokkaans, Frans, mensen van allerlei herkomst werken hier’, zegt communicatiemedewerker Daphne de Vries (26). ‘Alleen witte Hollanders hebben we te weinig’, lacht programmadirecteur Mezen Dannawi (34).

Het hoofdkantoor van FunX is gevestigd in het Rotterdamse Lloydkwartier, aan de Maashaven. Een pioniersbedrijfje in een pioniersgebied. Ingeklemd tussen een gerestaureerd pakhuis en nieuwe kantoorflat. Het kantoor oogt fris, met oranje wanden en een appeltjesgroene vergadertafel. De studio’s kijken uit op de haven.

Vijfjarig jubileum

FunX, dat in oktober het vijfjarige jubileum vierde, is al drie jaar de best beluisterde radiozender in de Randstad, bij jongeren tussen de 15 en 25 jaar. Schijnbaar moeiteloos, zonder traditionele marketing, puur via mond-tot-mondreclame, werd het station marktleider. Alle vier de randsteden hebben een eigen studio en redactie. De programmering is deels lokaal, deels centraal. Subsidies komen van de landelijke overheid en uit gemeentes.

Een urban radiostation, noemt FunX zichzelf. ‘Wereldmuziek, zeiden we eerst weleens’, zegt De Vries, ‘maar dat klinkt zo folkloristisch.’ Ze somt op: ‘We draaien Turkpop, Arabische raï, hiphop, r&b, reggae, reggaeton, Indiase banghra, Nederhop, caribbean, latin, Surinaamse muziek, noem maar op.’ Presentator-redacteur Shayveca Kreuger (26) knikt: ‘Ik heb ook niks met het woord urban, het is maar een term. Volgens mij staat FunX meer voor jong, spannend en energiek.’

Verademing

TNO deed onderzoek naar de populariteit van de radiozender. Wat bleek: de stadsjongeren vonden het een verademing om niet aangesproken te worden als lid van een etnische groep, maar ‘gewoon’ als jongere en individu.

Datzelfde geldt voor de medewerkers. ‘Mijn theaterachtergrond definieert me meer dan mijn Antilliaanse’, zegt Kreuger. ‘De een hier heeft in vijf landen gewoond, de ander is gewoon geboren hier in Rotterdam.’ Ze haalt haar schouders op. ‘Dat is toch normaal.’

Maar zo normaal is dat niet. Want terwijl andere bedrijven wanhopige pogingen doen om meer allochtonen in dienst te krijgen, is diversiteit bij FunX ‘als water uit de kraan’, zoals programmadirecteur Mezen Dannawi zegt.

'Kijk met een open blik'

'Wat is het geheime recept? ‘Ik zal je meteen teleurstellen’, zegt hij. ‘Dat is er niet.’ ‘We worden regelmatig benaderd door bedrijven met diezelfde vraag’, vertelt Cherylla Ganpatsingh (27). De Hindoestaans-Surinaamse is adjunct-programmadirecteur en verantwoordelijk voor het personeelsbeleid.

‘Dan leg ik uit dat diversiteit geen doelstelling, maar een gegeven moet zijn’, zegt Ganpatsingh. ‘Dus niet: ik wil drie hoofddoekjes en twee Antillianen. Maar: ik zoek een geschikt persoon voor deze baan en hij of zij kan iedereen zijn. Kijk met een open blik.’

FunX heeft geen diversiteitsbeleid. Ganpatsingh: ‘Wel is de drempel om bij ons binnen te komen lager, voor iedereen. Wij vragen geen specifieke opleidingen, alleen een hbo-denkniveau.’ ‘We zijn een platform voor jong talent’, vult communicatiemedewerker Daphne de Vries aan. ‘Je kunt doorgroeien van straatreporter tot programmaleider.’

'Kinderschoenenfase'ontgroeid

De meeste medewerkers hebben inderdaad geen media- of journalistieke achtergrond. Ganpatsingh studeerde bijvoorbeeld Management, Economie en Recht voordat ze bij FunX solliciteerde, presentator-redacteur Shayveca Kreuger Culturele en Maatschappelijke Vorming en programmadirecteur Mezen Dannawi geneeskunde.

Ganpatsingh: ‘Het klinkt mooi, maar ik wil er niet een al te zoetsappig verhaal van maken. Je geeft mensen een kans, maar het gaat ook heel vaak mis. Trial and error. Zeker nu we de kinderschoenenfase zijn ontgroeid is de selectieprocedure strenger geworden.’

‘Maak diversiteit tot basisgegeven, dan kijk je anders’, zegt ze. ‘En als de aard van je bedrijf divers is, trek je vanzelf divers personeel.’ ‘Precies. Jongeren kennen FunX, de uitstraling is divers, iedereen voelt zich hier welkom, dat helpt natuurlijk wel’, vult oprichter en directeur Willem Stegeman (42) haar aan.

Jongeren in de grote steden

Stegeman werkte in radioland en besefte, omstreeks 2000, dat er weinig radio werd gemaakt voor jongeren; in het bijzonder voor de multiculturele jongeren in de grote steden. Tachtig procent van hen bleek niet naar Nederlandse radiostations te luisteren.

‘Uit gesprekken met jongeren kwam naar voren dat ze zich niet serieus genomen voelden. Je moet ons centraal stellen, zeiden ze’, zegt Stegeman. ‘Jongeren willen graag hun mening geven en ze hadden geen platform.’ Multiculturaliteit en integratie zaten indertijd nog sterk in de ‘welzijnshoek’, vertelt de directeur. Stegeman wilde er juist rationeel mee omgaan. ‘Zo van: dit zijn de aantallen in de grote steden, dan is het een gat in de markt om voor hen radio te maken.’

Maar het mocht ‘geen verzinsel zijn van drie blanke mannen in pak’, dus zette de radiomaker acht jongeren van gemêleerde etnische afkomst om de tafel. ‘Ik zei gewoon eerlijk: jij zit hier als Surinamer en jij als Antilliaan. Zeg het maar, stel dat jij de baas van een radiostation was, wat zou jij doen?’ Zo leverden die jongeren het format van FunX: een mix van muziekstijlen, praten over onderwerpen die jongeren aangaan en vooral geen geklets over integratie. Want, zegt Stegeman: ‘Etnische verschillen zijn voor hen vanzelfsprekend.’ En zo is het ook bij FunX. ‘Wij zijn de integratie voorbij’, zegt programmadirecteur Mezen Dannawi, zelf half Antilliaans, half Libanees, ‘een zelfmoordterrorist die te laat af gaat dus’, voegt hij lachend toe over zijn afkomst. ‘We denken niet in subgroepen, maar in stadsjongeren. Je merkt ook dat het muzikaal steeds meer een crossover wordt.’

Zapcultuur

Volgens Dannawi is dat ook wat de nieuwe generatie jongeren definieert: een zapcultuur. ‘Dat merken we omdat we elke dag vijf reporters op straat hebben rondlopen. Die weten wat er speelt. Wij dertigers van nu, waren vroeger gabber, alto of dance. Nu is het meer een mix, een collage. Voor deze jongeren is de gemixte sociodemografie in Nederland een feit. Ze vinden het volstrekt normaal dat alle culturen door elkaar leven.’

Dat FunX een voorbeeldfunctie voor andere bedrijven kan hebben, snapt Dannawi wel. ‘Maar we hebben geen ideële boodschap. Het is niet onze verdienste. FunX is niets meer dan een spiegel van het saamhorigheidsgevoel van jongeren. Het enige dat wij gedaan hebben is dat stadsgeluid oppikken.’

Alles bij FunX is interactief, legt Dannawi uit. ‘We waren een leeg merk en hebben letterlijk gezegd: vul ons maar.’ Op de site wordt gediscussieerd, elk programma wordt gevuld door bellers en artiesten kunnen demootjes opsturen. ‘Die interactiviteit definieert deze generatie’, zegt hij, ‘en die is diversiteitoverstijgend.’

Slapen voor duizend euro
Stipt om één uur begint de redactievergadering in Rotterdam deze maandag. Aan de appeltjesgroene tafel zitten adjunct-programmadirecteur Cherylla Ganpatsingh en presentator-redacteuren Laila Greven (30), Mylène Ragon (25), Shayveca Kreuger (26) en Claire-Marie Martis (26).

Ganpatsingh leidt de vergadering. Greven leest haar lijstje met nieuwsonderwerpen voor: ‘Ik heb hier een berichtje over een nacht op straat slapen voor duizend euro.’ Martis verslikt zicht bijna in haar broodje: ‘Die duizend euro moet je zelf betalen hè, je krijgt het niet of zo. Waarom zou iemand dat doen?’

Andere onderwerpen die de revue passeren zijn de moordkuilen in Limburg, de martelhitlijst, uitvaartwensen van jongeren, speeddaten en het samenscholingsverbod op Kanaleneiland.

Op een projectiescherm kijken de vier naar nu.nl, de sites van de landelijke dagbladen, en het eigen forum. Ganpatsingh hakt de knopen door. ‘Stuur dit even naar de straatreporters’, zegt ze. ‘En doen we nog iets met het kort geding van Salah Edin tegen Wilders?’ Kreuger: ‘Ik heb het een beetje gehad met Wilders.’ Martis: ‘En met Salah.’ Kreuger: ‘Er zijn belangrijkere dingen, toch?’

Luisteronderzoek

Communicatiemedewerker Daphne de Vries houdt zich ondertussen bezig met een in mei te verschijnen luisteronderzoek. ‘Onze grootste frustratie is de slecht lopende sales’, zegt ze, ‘adverteerders komen maar niet bij ons terecht.’ De Vries studeerde communicatie en deed een master journalistiek en media. Ze studeerde bij FunX af. ‘Ik ging langs bij adverteerders, met de vraag ‘hoe zien jullie FunX?’ Ik hoorde schokkende dingen. Zo van ‘ik adverteer niet bij FunX want allochtonen gaan toch niet op vakantie’. Dat was wel een eyeopener.’

De Vries is een beetje een vreemde eend in de bijt, zegt ze zelf. ‘Ik heb een aparte achtergrond hier. Ik kom uit een klein dorpje en ben vrij beschermd opgevoed. Er ging een wereld voor me open toen ik in Rotterdam ging studeren op m’n 18e’. Nu ziet ze zichzelf een beetje als ‘een soort ambassadeur van de multiculturele gemeenschap’. Ze glimlacht: ‘Misschien romantiseer ik FunX een beetje.’

Directeur Stegeman is naast haar komen staan. ‘Maar dat die adverteerders het maar niet willen snappen is ook hun eigen probleem. Het is heel dom: 60 procent van de stedelijke jeugd is allochtoon, daar kun je niet omheen.’

Creatieve vruchtbare omgeving

Na de redactievergadering loopt Shayveca Kreuger, kortweg Shay, naar haar computer. Ze gaat haar programma voorbereiden. In de vroege avond presenteert ze FunX Forum, een dagelijks actualiteitenprogramma. ‘Ik ga een draaiboek maken en gasten regelen voor live telefoontjes.’

Kreuger werkt sinds een jaar bij het radiostation. Daarvoor was ze vooral met theater bezig: zelf spelen (bij Rotterdams Lef), maken en doceren. Ze voelt zich in haar element bij FunX. ‘Mensen van buiten zien misschien multiculturaliteit, maar ik zie vooral een creatieve, vruchtbare werkomgeving.’

In de studio met uitzicht op de haven zit Claire-Marie Martis achter de mengtafel. Ze wiebelt mee op Love you right van Morgan Heritage. ‘We moeten naar het shownieuws, ik heb een track overgeslagen’, zegt ze tegen sidekick Regilio Roethof (27), die nog snel wat bellers aanneemt en hun nummers noteert.

Dan gaat het rode on-airlampje weer aan. Roethof en Martis lezen om de beurt een nieuwtje voor. ‘Wisten jullie dat er een martelmoordlijst bestaat?’, vraagt Roethof. ‘Yo, dat is echt ziek. Daar staat muziek op die Amerikaanse militairen draaiden om gevangenen wakker te houden.’ ‘O, echt’, zegt Martis. ‘En wie stonden daar dan op?’ Roethof: ‘Christina Aguilera. Die heeft geklaagd. En Metallica, maar die vonden het wel stoer.’

‘Shááá, komen!’

Na een quiz over rapper Easy E., een van de grondleggers van de hiphop, draait Martis de volumeknop open. Roethof legt zijn koptelefoon neer. Het is tijd voor de overdracht. ‘Shááá, komen!’, brult hij. Kreuger en co-host Morad Elouakili (27) nemen plaats. Elouakili werkt nog rustig z’n bami naar binnen.

Nood breekt wet. Dat is het beste diversiteitsargument, dat Willem Stegeman kan bedenken. En als de FunX-oprichter andere bedrijven dan toch van advies moet voorzien? ‘Maak er business van, zie het als overlevingsvoorwaarde. ’

Het kwartje valt ook, meent hij. Langzaam, dat wel. ‘Op bestuurskamerniveau is diversiteit al echt een issue. Nu de middenkaders nog. Leg hier nou eens echte targets op. Dat is normaal in bedrijfsplannen, dus waarom niet op dit punt. Klanten willen zichzelf herkennen in het bedrijf.’

Dat laatste beaamt Daphne de Vries ook. ‘Je moet zorgen dat je producten aantrekkelijk zijn voor een multiculturele doelgroep’, zegt ze. ‘Dan willen ze er vanzelf voor werken.’ Maar ze vindt ook dat het een natuurlijk proces moet zijn. Ik zou zeggen dat je al verkeerd zit als je een diversiteitsmanager aanstelt.’ Stegeman: ‘Dat is eigenlijk zeggen dat je verloren hebt. Maar het is beter dan niks. In onze missie staat diversiteit, dat is makkelijker dan als bestaand bedrijf te moeten reageren op de veranderende demografie.’

Idyllische biotoop

Stegeman en De Vries beseffen dat ze in een unieke omgeving werken. Stegeman: ‘Wij zitten wel een beetje in onze idyllische biotoop.’ Maar dat ging niet vanzelf. ‘We hebben heel hard moeten werken om weg te blijven uit het allochtonen-versus-autochtonen-debat.’

‘In het begin waren we heel gefrustreerd over hoe de media schreef’, zegt ook programmadirecteur Dannawi. ‘FunX zou een allochtonenzender zijn of een geslaagd integratieproject. We hebben echt moeten werken om te benadrukken dat de mix vanzelfsprekend is, dat je dat onderwerp voorbíj bent.’ Stegeman: ‘Dat het geen welzijnsinitiatief of filantropische instelling is. Ons uitgangspunt is altijd geweest: er mag niets zieligs aan kleven en het woordje allochtoon plakken we er niet op.’

‘Diversiteit is geen issue’, zegt Stegeman. ‘Wij zijn zakelijk en rationeel met een heel zacht onderwerp bezig. We hebben het niet kapot laten knuffelen, kapot laten praten of laten verallochtonen, dat maakt ons sterk.’

‘Het baasje is weer een Hollander, zegt men soms. Dat soort reacties wil je nou juist vermijden’, vertelt de directeur. Lachend: ‘Dus dan citeer ik een Surinaamse collega die zei: dat is maar goed ook, want anders werd het een zootje.’

Klik hier voor de foto's

Bron: Volkskrant Banen
Tekst: Ianthe Sahadat