Vergaat de wereld echt als je nu niks doet aan de klimaatcrisis?

“Waar mensen eerst dachten: ‘ik hou me er niet mee bezig’, klopt het milieu nu gewoon op de voordeur. Het staat hoger op de agenda dan vroeger. En gebeurtenissen waarvan je je kan voorstellen hoe gevaarlijk het is, zoals de bosbranden in de Amazone, trekken je aandacht sneller. Daarbij komt ook nog de emotie kijken van inheemse stammen wiens leefomgeving verwoest wordt en dan slaat letterlijk en figuurlijk de vlam in de pan”, vertelt klimaatpsycholoog Manu Busschots.

KLIMAATDEPRESSIE

Klimaatpsycholoog ja, want de angsten en het gedrag van mensen die gepaard gaan met de klimaatveranderingen, kunnen vrij ernstig zijn. Zelfs zo ernstig dat er mensen rondlopen met een klimaatdepressie en soms bijvoorbeeld bewust geen kinderen willen uit angst dat de wereld ten onder gaat.

“Een klimaatdepressie is zeker niet het juiste woord voor iedereen die bezorgd en angstig is over het klimaat. Dat zijn twee verschillende dingen. Bij een klimaatdepressie zijn je gevoelens zodanig negatief dat je niet meer kunt functioneren. Het komt veel voor onder activisten en wetenschappers, want hoe meer je weet, hoe meer je schrikt van hoe de wereld eraan toe is. En dat is deprimerend, waardoor een gevoel van machteloosheid ontstaat en het besef dat je in je eentje weinig kan doen.”

SLUIPMOORDENAAR

Een snelgroeiende organisatie waarbij mensen bereid zijn hun leven en vrijheid op te offeren om de klimaatcrisis tegen te gaan, is Extinction Rebellion. Er is bij hen geen sprake van een klimaatdepressie, maar er wordt wel gevreesd voor een climate breakdown als verschillende overheden en grote bedrijven als Shell zo door blijven gaan. Klimaatverandering is een sluipmoordenaar; het gaat geleidelijk. Volgens Egbert, woordvoerder van Extinction Rebellion, kun je niet per se zeggen dat er bijvoorbeeld op 1 januari 2040 een apocalyps is waarop alles misgaat.

“Ik vrees niet zozeer dat de wereld vergaat, maar wel dat de leefbaarheid op aarde enorm achteruitgaat. En dat is beangstigend. Bijvoorbeeld de heftige bosbranden, de gletsjers die sneller dan ooit smelten en in Chili zijn er bijvoorbeeld ook al heel veel meren drooggevallen, waardoor er geen voldoende drinkwater meer is en boeren niet meer in staat zijn om water voor hun vee te kopen. De verwachting is dat de wereldbevolking deze eeuw toeneemt en als we allemaal nog eten en drinken nodig hebben, hebben we door de versnelde opwarming van de aarde straks misschien niet meer genoeg voor iedereen. Dat heeft mogelijk doden tot gevolg. De regering doet alsof we nog tot 2050 de tijd hebben, maar de ellende is nu al begonnen.”

HYPOCRIET?

William (23) is geen activist, maar maakt zich wel zorgen om het klimaat. Hij probeert op kleine schaal zijn bijdrage te leveren door onder andere vegan te eten. Maar ergens voelt hij zichzelf soms ook wel een beetje hypocriet. “Aan de ene kant zit ik wel gewoon in het vliegtuig onderweg naar mijn vakantie in Rome of in een tentje op Lowlands en aan de andere kant heb ik ook wel eens een onderhuids gevoel van: als dit zo doorgaat, hoe gaan we het fixen als mensen niks doen?”

Dat nare gevoel waar William het over heeft, werd afgelopen week versterkt doordat social media volstond met berichten over de heftige branden in het Amazonegebied. “Zelfs als Leonardo DiCaprio 5 miljoen beschikbaar stelt om de Amazone te redden en beschermen, blijft dat nare gevoel. Ik vind het heel vet dat hij dat doet, maar de echte boosdoeners zijn de grote bedrijven en het probleem dat zij veroorzaakt hebben, gaat veel verder dan die 5 miljoen.”

BEWUST DE WET OVERTREDEN

Het gevoel van machteloosheid dat bij de klimaatcrisis komt kijken, tackelt Extinction Rebellion door grootschalige ludieke acties op te zetten en daarmee de aandacht van de politiek te vragen. “Je kan in je persoonlijke leven wel kleine bijdrages aan het milieu leveren door bijvoorbeeld afval te scheiden, vegan te eten, iets korter te douchen of CO2-uitstoot van je vliegreis te compenseren door extra geld te betalen, maar wij denken dat dat niet genoeg is. Overheidsingrijpen is noodzakelijk. Daarom proberen we met onze acties de politieke druk te verhogen.”

De rebellen - zoals de mensen van Extinction Rebellion zichzelf noemen - voeren actie voor het klimaat door bewust de openbare orde te verstoren. Kort gezegd: ze overtreden de wet en daarbij bestaat ook de kans om gearresteerd te worden. “Op 7 oktober gaan we zorgen voor een geweldloze blokkade op de Museumbrug, vlak voor het Rijksmuseum. Niet voor een paar uurtjes, maar minimaal een week lang. Ook als de politie wil dat we daar weggaan, doen we dat niet, maar laten we ons arresteren. Er worden zeker 1000 mensen verwacht.”

GROTE STAP

Egbert is twee keer eerder gearresteerd bij klimaatprotesten. Hij is slechts sinds een paar jaar actief als activist en de bewuste keuze maken om zijn vrijheid eventueel op te offeren voor het klimaat, was een grote stap. “Ik vind het belangrijk om te doen. We zijn geen criminelen, maar doen deze acties voor een politiek doel. En juist dan komt er heel wat bij kijken. We trainen mensen ook als het aankomt op omgaan met geweldloze acties en maken de deelnemers ervan bewust welke dingen er mentaal bij komen kijken. Daarin bieden we ondersteuning. Als je op wil komen voor de natuur en niet voor jezelf en elkaar zorgt, dan heeft alles natuurlijk geen zin.”

NIET IN ANGST BLIJVEN HANGEN

Dat je jezelf niet moet verliezen in de angst voor gevolgen van de klimaatverandering, daar is klimaatpsycholoog Manu het helemaal mee eens. “Klimaatpaniek is volledig terecht als je kijkt naar de feiten en de voorspellingen op dit moment. Grondstoffen die opraken, daar word je niet vrolijk van. Maar je moet niet in je angst blijven hangen. Het is vooral fijn als je je zorgen met anderen kan delen en je daar niet alleen in voelt. Daarnaast kan het ook helpen om iets te doen met het gevoel van machteloosheid door in actie te komen, zoals Extinction Rebellion dat bijvoorbeeld doet of anderen ontmoeten in je eigen woonplaats bij workshops van de organisatie Klimaatgesprekken.”

- In 'FunX Beseft' bespreekt FunX actuele, culturele en lifestyle topics die jouw aandacht verdienen. Een groter bewustzijn voor de generatie van nu -

Hulp nodig?

Heb jij last van een depressie? Het is heel belangrijk om hierover te praten. Neem contact op met Mind Korrelatie. Zij zijn dag en nacht bereikbaar via 0900-1450. Als je liever niet belt, kun je bellen of mailen voor advies en hulp.