Fernando over opgroeien zonder vader: "Ik deed zo mijn best om niet in zijn voetsporen te treden"

Voorbeeld

"Ik was altijd op zoek naar een voorbeeld." Fernando heeft nooit een vaderfiguur in zijn leven gehad. Toen hij 1 jaar oud was, verliet zijn vader het gezin na een affaire met een andere vrouw. Zijn moeder stond er vanaf dat punt alleen voor. De zeldzame momenten dat hij zijn vader zag, kan Fernando zich nog heel goed voor de geest halen. "Ik ben drie keer met hem naar de bioscoop geweest. Ik kan alle drie de keren nog precies herinneren. En 's avonds lag ik dan huilend in mijn bed, omdat ik niet begreep waarom hij er nooit was."

Mindf*ck

Fernando omschrijft het opgroeien zonder vader als een soort mindfuck. "De ene keer ben je heel blij als je hem ziet en als mensen zeggen dat je op hem lijkt. Aan de andere kant vraag je je af waarom hij je nooit wil zien en waarom hij niet trots op je is." Volgens psychologe Gladys Brinckman-Reigina hebben veel kinderen die zonder vader zijn opgegroeid dat gevoel. Ze vertelt dat er een groter risico is op gedrag- of emotieproblemen wanneer je vader niet betrokken is of niet naar je omkijkt.

Psychologe Gladys: "Het is als een litteken op je ziel."

Gevolgen

Dat litteken op Fernando's ziel zorgde er onder andere voor dat hij niet goed met vrouwen kon omgaan. "Ik raakte verslaafd aan de aandacht." Het kwam op een gegeven moment zo ver dat hij een aparte telefoon had om de contacten met de vele vrouwen te onderhouden. Fernando wilde zich wel geliefd voelen, maar wanneer de vrouwen te dichtbij kwamen, had hij ook meteen last van bindingsangst.

"Ik deed zo mijn best om niet in zijn voetsporen te treden, maar in de spiegel zag ik een reflectie van de persoon die ik niet wilde zijn. Maar ik kon hem niet opbellen om te vragen: 'Papa waar was je? Waarom ben ik zo?'"

Rolmodel vader

Radio-dj Fernando, a.k.a. mr Nandoleaks, zocht zijn rolmodellen uiteindelijk in artiesten. "Van Tupac leerde ik bijvoorbeeld dat ik voor mezelf moest opkomen." Hij heeft alle pijn die hij ervoer weten om te zetten in iets positiefs: "Ik wist zeker: dit wil ik nooit iemand aandoen." Inmiddels heeft hij zelf een zoontje en hij pakt het helemaal anders aan. Hij is overal bij: van de geboorte tot het verschonen van luiers.

"Liefde en aandacht, dat is de essentie. Hoe het ook loopt tussen een moeder en vader, zorg ervoor dat je er altijd bent voor je kind. Het is de meest pure creatie in het leven en je kind kan ook slachtoffer worden van jouw keuzes."

Hoe komt het?

Ruim zestig procent van de Antilliaanse kinderen woont bij de moeder. Ajouad wil weten hoe het toch kan dat zo'n groot gedeelte maar met één ouder opgroeit. psychologe Gladys Brinckman-Reigina heeft daar een mogelijk antwoord op:

"Het is een ingewikkelde vraag, maar zelf denk ik dat het te maken heeft met de slavernij. Dan had je een vader die ergens ging werken en een moeder die met de kinderen bleef. [...] De mentaliteit is blijven hangen en wordt generatie op generatie doorgegeven. We leven niet meer in de slavernij dus het hoeft niet meer, maar we worden nog wel opgevoed met het idee dat je als meisje zijnde op je eigen benen moet kunnen staan, omdat mannen niet te vertrouwen zijn."

Vaderrol Surinamers

Ook de Surinaamse Ruben wil dolgraag een rol spelen in de opvoeding voor zijn zoon, maar krijgt de kans naar eigen zeggen niet. Ruben heeft een conflict met ex en ziet zijn kind nooit meer. Hij noemt dat heel pijnlijk: "Ik kon net zo goed dood zijn, want je kan sterven van verdriet."

In de Surinaamse cultuur komt het ook vaak voor dat een kind opgroeit bij één van de ouders, namelijk in de helft van de gevallen. Ruben en Debi denken dat de vele relatieproblemen en de vaak vijandige verstandhouding tussen exen is af te leiden aan de manier waarop de huidige generatie Surinamers is opgevoed. Verhalen van opa's, oma's of tantes relatieproblemen worden te vaak overgebracht op de volgende generaties.

"Het gaat om veel diepgewortelde dingen: de manier van communicatie, een gebrek aan respect."

Pijn

Ruben denkt ook dat dit kan komen door de gevolgen van het slavernijverleden. "Bij ons ligt probleem dat we hele historie hebben van pijn. Wij kunnen die pijn niet verwerken, waardoor die pijn generatie op generatie doorgaat." De pijn wordt volgens Ruben niet goed verwerkt, omdat er te weinig over gepraat wordt. En dat heeft weer invloed op de manier waarop Surinamers in relaties staan.

"Je ontwikkelt je emotionele zelf niet in je jeugd en dat neem je mee in een relatie. We zijn emotioneel niet volwassen. [...] Witte mensen kunnen beter met communicatie omgaan. Wij kunnen over koetjes en kalfjes praten, maar leren niet met emoties om te gaan."

Aftertalk

Ruben en Fernando vertellen in Aftertalk meer over het opgroeien binnen een één-oudergezin in de Surinaamse en Antilliaanse gemeenschap.