Femke kreeg psychische problemen door 'homogenezing': "Ik leerde dat ik niet van mezelf mocht houden"

VERLIEFD OP EEN MEISJE

Femke groeide op in Friesland, waar ze christelijk werd opgevoed. Op haar dertiende werd ze voor het eerst verliefd op een meisje. Omdat haar altijd was geleerd dat homoseksualiteit niet geaccepteerd wordt in het christendom, dacht ze dat er iets mis was met haar. "Dat homofobe gedachtengoed was me al heel jong voorgeschoteld, dus eigenlijk had ik last van interne homofobie. Ik was ontzettend bang dat er iets mis met mij was. Ik heb toen aangeklopt bij een jeugdmedewerker van de kerk. Op zo’n leeftijd zoek je begeleiding en bevestiging dat je mag zijn wie je bent, maar dat was totaal niet de boodschap die ik meekreeg."

'LEUGEN VAN SATAN'

De jeugdmedewerker van de kerk vertelde Femke dat homoseksualiteit niet bestaat en dat elke andere geaardheid dan heteroseksualiteit een leugen van Satan zou zijn. "Hij zei dat Satan de wereld probeert te laten geloven dat homoseksualiteit wel bestaat, zodat we van God afdrijven. De gevoelens die ik voor dat meisje had, zouden demonische beïnvloed zijn. Mijn gevoelens en gedachten waren niet van God, maar van Satan en moesten dus weggebeden worden."

ANGSTAANVAL OF 'DEMONISCHE MANIFESTATIE'?

Het gebed maakte diepe indruk op Femke. "Er vielen angstaanjagende krachttermen over engelen en demonen, over hoe Jezus voor mij aan het kruis is gestorven, mijn zonde op zich nam en dat we het bloed van Jezus aanroepen om mij schoon te wassen van onreine en homoseksuele gevoelens en gedachten. Demonen werden weggestuurd in de naam van Jezus." Tijdens het gebed begint Femke te huilen en te trillen van angst. Er wordt haar verteld dat dit een 'demonische manifestatie' is. Ze zou tijdens het gebed worden aangevallen door demonen, omdat deze de naam van Jezus niet zouden kunnen verdragen. "Ik wist toen niet hoe een angstaanval eruitzag, maar ik weet nu dat ik er toen een had."

"Er werd me verteld dat de duivel erop uit was om mij in twijfel te brengen en mij bij God vandaan te halen. Ik werd constant gebrainwasht, waardoor ik zelf ook wilde dat er met mij gebeden zou worden. Ik wilde van die homoseksuele gevoelens af. Om bevrijd te worden van deze gevoelens, mocht ik niet twijfelen aan Gods grootheid."

'EX-GAY' GETUIGENISSEN

Vanaf dat moment volgden er meerdere afspraken in een pastorale setting. Femke moest regelmatig gesprekken voeren met een leidinggevende in de kerk. Hij vertelde haar over het geloof, over de Bijbel, over liefde en allerlei andere levenszaken. Ook kreeg ze getuigenissen te zien van mensen die zeggen dat ze 'ex-gay' zijn. "Er werd me verteld dat die mensen het bewijs waren dat seksualiteit een keuze is en dat het iets is wat je achter je kunt laten om in het licht van God te staan. Die getuigenissen maakten veel indruk op me. Het gaf me hoop dat ook ik die strijd tegen mezelf op een dag niet meer hoefde te voeren. Maar daardoor leerde ik ook dat ik niet van mezelf mocht houden zoals ik ben en dat heeft mij het meest beschadigd. Ik ben jarenlang bang geweest voor mijn eigen gevoelens en gedachten."

VERLEIDING VOORKOMEN

Ondertussen namen Femkes psychische klachten alleen maar toe. Ze kampte met depressies en angstaanvallen, maar dacht dus dat dit demonische aanvallen waren. "Daarom deed ik alles wat ik kon om van die homoseksuele gevoelens weg te blijven. Als 'The L Word' bijvoorbeeld op tv was, dat is een serie over lesbische vrouwen, zappte ik weg en ging ik meteen in gebed. Ik was zo bang om in verleiding te komen. In de tien jaar die erop volgden heb ik ontzettend veel psychische problemen ontwikkeld, maar ik was me daar eigenlijk helemaal niet van bewust. Ik dacht dat het allemaal onderdeel van een demonische strijd was. Bidden was mijn enige copingmechanisme."

OPNIEUW VERLIEFD

Toen ze drieëntwintig was, ontmoette Femke opnieuw een vrouw op wie ze verliefd werd. "Ik was zó verliefd, ik kon er echt niet meer omheen." Ze besloot uit de kast te komen bij haar ouders. "In de christelijke wereld wordt homoseksualiteit gezien als een zonde en denkt men gelijk aan seks en lust. Maar mijn seksualiteit gaat over veel meer dan dat. Ik hield gewoon van deze vrouw en dat zagen mijn ouders met eigen ogen." Femkes vader had het er in het begin wat moeilijker mee, maar haar moeder besloot op zoek te gaan naar lotgenoten. "Ze ging praten met andere christelijke ouders van lhbtqia+'ers en dat heeft haar heel erg geholpen. Juist na mijn coming out en nadat ze zagen hoe erg ik eigenlijk ben beschadigd door de kerk waar we heel lang bij hebben gezeten, kregen mijn ouders en ik een hele sterke band."

GEEN EIGEN MENING?

Femke kreeg een relatie met de vrouw op wie ze verliefd werd. In de acht jaar dat ze samen waren, leerde Femke veel over zichzelf. "Het viel haar op dat ik niet echt een eigen mening leek te hebben, want elke keer als ik mijn mening over iets gaf, gaf ik die gebaseerd op wat ik als christen moest vinden. Toen mijn vriendin me vroeg wat ik er zelf van vond, realiseerde ik me dat ik geen flauw idee had. Ik had nooit de ruimte gehad om zelf meningen te vormen over dingen. Die deden er toch niet toe." Femkes toenmalige vriendin groeide niet zoals Femke op in een afgeschermde christelijke omgeving en hun relatie maakte het contrast tussen beide levens zichtbaar. "Ik zag dat zij een hele andere ontwikkeling had doormaakt en daardoor zag ik hoe het leven er ook uit kan zien."

NIET ZO HEILIG

Ook maakte Femke een aantal dingen mee binnen de kerk, waardoor bepaalde personen die ze hoog had zitten, in haar ogen van een voetstuk vielen. "Ik kwam erachter dat er in mijn kerk zich van alles afspeelde wat niet door de beugel kon. Mensen bleken niet altijd even heilig te zijn als ze zich voordoen. Ik zag steeds meer manipulatie en zelfverrijking bij de mensen in posities met aanzien." Doordat Femke langzamerhand de gebreken zag van de personen die haar hebben geïndoctrineerd, begon ze kritischer te denken over de dingen die ze van hun had geleerd. "Ik durfde voor het eerst de indoctrinatie in twijfel te trekken."

EIGEN ONDERZOEK

Voor het eerst in haar leven, stond Femke zichzelf toe om zelf over zaken na te denken. "Er staat ook in de Bijbel: onderzoek alles en behoud de waarheid. Dus dat ben ik gaan doen. Alles wat deze mensen mij hadden aangepraat, ging ik opnieuw onderzoeken. Wat maakte nou werkelijk deel uit van mijn geloof en wat hiervan was pure indoctrinatie?" Voor Femke bleef er niets over wat waar was.

"Homoseksualiteit wordt in de religieuze context vergeleken met moord en verkrachting. Een zonde is een zonde, dus homoseksualiteit is net zo erg als een moord of een leugen. Moorden en leugens maken slachtoffers, dus ik begrijp waarom dat slecht is. Daar heb ik geen boek voor nodig. Maar ik snap niet wie het slachtoffer is van mijn liefde voor een vrouw."

"WAT ALS IK ERNAAST ZIT?"

Toch durfde Femke heel lang niet hardop te zeggen dat ze niet meer geloofde. "Ik voelde een dreiging van hel en verdoemenis, want wat als ik ernaast zit? Hierdoor heb ik heel veel nachtmerries en extreme angstaanvallen gehad, maar ik had totaal geen gezonde copingmechanismen." Vanuit de kerk heeft Femke altijd geleerd dat ze niets op eigen kracht moest doen, maar dat ze tot God en Jezus moest bidden. "Ik had geen idee hoe ik met tegenslagen en verdriet moest omgaan. Ik deed aan zelfbeschadiging en kreeg een eetstoornis."

EMOTIONELE ONTWIKKELING LIEP ACHTER

Inmiddels woonde Femke in Noord-Holland en daar besloot ze zich aan te melden bij een psycholoog. "Ik kreeg te horen dat de ontwikkeling in mijn emotionele vaardigheden achterliep." De psychologen waren echter niet bekend met termen als homogenezing en conversiepraktijken. "Wanneer ik ze probeerde uit te leggen wat ik had doorstaan, konden ze me niet echt begrijpen. Ze hadden helemaal geen beeld van wat zich afspeelt in zo'n geloofsgemeenschap, laat staan wat dit doet met je psychische gezondheid." Mede daardoor kon Femke geen goede hulp krijgen. "Na intakegesprekken werd ik continu afgewezen of doorgestuurd naar een andere instelling. Het Nederlandse zorgsysteem bleek niet ingesteld te zijn op complexere zorgvragen zoals die van mij. Acht jaar lang durfde niemand de traumabehandeling te geven die ik nodig had. Ik voelde me vreselijk in de steek gelaten."

EUTHANASIE?

Doordat Femke geen goede hulp kon krijgen, werden haar psychische klachten steeds erger. Daardoor eindigde ook haar relatie op een gegeven moment. Het idee dat er geen passende hulp voor haar beschikbaar was, terwijl het steeds slechter met haar ging, creëerde een gebrek aan toekomstperspectief. Daardoor deed ze meermaals een poging tot zelfdoding. "Ik wilde niet meer, maar ik wilde ook nooit meer zoiets heftigs moeten doen om die rust te kunnen bereiken." Daarom verhuisde Femke terug naar Friesland en vertelde ze haar ouders dat ze de wens had om waardig uit het leven te stappen middels euthanasie. Dat wordt in hele uitzonderlijke gevallen, na een lang en ingewikkeld proces, wel eens uitgevoerd bij psychische klachten.

CRISISDIENST

Zelfs Femkes ouders zagen in dat haar lijden te groot was geworden. Samen met haar moeder ging Femke dan ook naar haar huisarts in Friesland om het over euthanasie te hebben. "Ik dacht: nu begint een lang en ingewikkeld traject voor euthanasie. Maar mijn huisarts heeft onmiddellijk de crisisdienst gebeld en ik had diezelfde middag nog een gesprek met ze." In Noord-Holland kon Femke de crisisdienst niet eens bereiken, maar nu werd er binnen een mum van tijd een behandeling voor haar opgesteld. "Er werd met me gekeken naar wat ik nodig had om weer toekomstperspectief te krijgen. Ze kwamen met een multidisciplinaire aanpak. Dat betekent dat ze me niet alleen hielpen met de verwerking van mijn trauma's, maar ook met het vinden van een huis en met allerlei administratieve taken waar ik geen energie voor had. Bovendien gaven zij de zekerheid dat mijn behandeling nooit zomaar zou stoppen. Ze zetten alles op alles om mij op weg naar herstel te krijgen."

INTENSIEVE THERAPIE

Ondertussen volgt Femke al twee jaar intensieve therapie. Ze ervaart het als helend om nu haar verhaal te kunnen doen. "Maar ik merk dat ik nog steeds veel moeite heb om goed te luisteren naar mezelf. Ik vind het lastig om mijn gedachten en gevoelens serieus te nemen. Daarnaast vind ik het moeilijk om ruimte in te nemen in deze maatschappij en te geloven dat ik er mag zijn."

LOTGENOTEN

Wat Femke vooral hielp in haar proces, was het contact met lotgenoten. "Ik kwam op een gegeven moment terecht op een Facebookpagina voor kerkverlaters. Daarin werd gesproken over religieus trauma en ik herkende me in de verhalen van andere mensen die ook met gebedsgenezing te maken hebben gehad. Vooral de psychische klachten die mensen eraan over hebben gehouden herkende ik." Door met lotgenoten te spreken voelde Femke zich erkend en begrepen, veel meer dan bij de hulpverleners bij wie ze aanklopte, want die hadden er simpelweg te weinig kennis over.

NIET BEGREPEN

"Ik voelde me niet begrepen binnen de kerk, maar ook niet binnen de lhbtqia+ gemeenschap. Dit onderwerp kreeg destijds nog niet veel aandacht en voor buitenstaanders is het een ver-van-mijn-bed-show." Femke benadrukt dan ook dat mensen die iets soortgelijks hebben meegemaakt, altijd contact met haar mogen opnemen. Dat is overigens al vaker gebeurd. "Afgelopen week kreeg ik nog een berichtje van iemand die jarenlang met mij op Bijbelstudie zat. Het bleek dat wij tegelijkertijd hetzelfde hebben meegemaakt, maar het niet van elkaar wisten."

VERBOD OP CONVERSIETHERAPIE

Femke denkt dat een verbod op conversietherapie een eerste stap in de goede richting is, hoewel critici aangeven dat homogenezing ook nog zal plaatsvinden na zo'n verbod. "Natuurlijk kunnen deze praktijken nog steeds plaatsvinden. Kerken die conversiepraktijken in stand houden, weigeren al heel lang om het gesprek aan te gaan over de mentale gezondheid en veiligheid van lhbtqia+ mensen. Nu het verbod er komt, moeten ze intern beslissen of ze doorgaan met deze strafbare praktijken. Daardoor zullen veel kerken afhaken. De kerken die dat niet doen, weten dat ze strafbare handelingen uitvoeren die schadelijk zijn voor de persoon in kwestie. Onwetendheid is geen excuus meer." Ook zegt Femke dat toekomstige slachtoffers door zo'n verbod een betere rechtspositie krijgen, waardoor zij gehoord en erkend kunnen worden. "Dat is ontzettend belangrijk voor het herstel."

NAZORG

Behalve een verbod op conversiepraktijken vindt Femke het ook belangrijk dat er aandacht komt voor nazorg. Zo zou er een informatiepunt moeten komen over homogenezing, waar mensen kunnen leren over wat het precies inhoudt en wat ze kunnen doen als ze ermee te maken krijgen. Bovendien zou er bij GGZ-opleidingen meer aandacht moeten komen voor religieus trauma. Desondanks is Femke blij dat psychologen steeds beter op de hoogte zijn van conversiepraktijken. "Daar ben ik al heel dankbaar voor, want dat was voorheen niet zo."

- In FunX Beseft bespreekt FunX actuele, culturele en lifestyle topics die jouw aandacht verdienen. Een groter bewustzijn voor de generatie van nu -