Amira (25): "Juist met een biculturele achtergrond heb je veel kennis en skills"

"Als vrouw van kleur groeide ik op met de message: 'je staat 5-0 achter en die achterstand moet je inhalen'. Hoewel daar zeker een kern van waarheid in zit, is te weinig verteld dat we beschikken over een rijkdom aan kennis en kracht die we kunnen inzetten om anderen te inspireren. Als iemand die actief is als theatermaker en dansdocent, maar ook als beleidsmedewerker, krijg ik vaak te horen dat ik te veel verschillende dingen doe en dat ik een keuze moet maken. Maar alles wat ik doe, vult elkaar aan en creëert rijke kennis.

Toen mijn moeder overleed als gevolg van een auto-ongeluk, moest ik van de een op de andere dag verhuizen van een middenklasse wijk naar een achterstandswijk. Het was maar een paar straten verderop en toch was er een groot verschil in de toegang die ik had tot bepaalde faciliteiten en activiteiten. Er waren veel problemen in de wijk en ook op mijn nieuwe school. Toch was het voor het eerst dat ik geen discriminatie ervaarde. Ik leerde de Surinaamse buurvrouw met u aanspreken en de Nederlandse buurvrouw bij haar voornaam. Zo ontwikkelde ik een vaardigheid om flexibel tussen culturen te bewegen. De warmte die ik in die wijk heb gevoeld, heb ik daarna nergens meer gevonden.

Na het overlijden van mijn moeder kwam ik in een lastige financiële situatie terecht. Zaken als rouwverwerking, het opbouwen van een goede band met de mensen om je heen of in therapie gaan: dat was luxe. Ik leefde echt met de dag. In diezelfde tijd kwam ik in aanraking met de hiphopwereld, waar ik de battle scene inrolde. Daar raakte ik geïnspireerd om dansdocent en theatermaker te worden. Toen er eenmaal wat meer stabiliteit in mijn leven kwam, vroeg iemand me: waarom ga je niet naar de universiteit? Hoewel iedereen binnen mijn familie hoogopgeleid was, had ik daar tot dat moment nooit eerder over nagedacht.

Ik begon met de studie International Arts and Culture Studies. Het eerste wat ik opmerkte was: waar is iedereen? Er waren maar weinig mensen van kleur. De diversiteit aan ervaringen waar ik mee opgroeide in mijn wijk zag ik ook niet terug in de wetenschap die op de universiteit wordt geproduceerd. Het gaf me het gevoel dat er geen plek is voor mensen zoals ik in de maatschappij, wat me onzeker maakte.

Ik besloot me erover uit te spreken en vanaf dat moment werd ik als spreker uitgenodigd op evenementen. Ik gaf hier en daar speeches en stond achteraf te borrelen met allerlei witte mensen die me ontzettend zielig vonden en benadrukten dat zij niets met dat racisme te maken hadden. Ik dacht alleen maar: leuk, al die borrels, maar wat gaat er nu echt gebeuren om verandering teweeg te brengen?

Ik merkte bijvoorbeeld op dat bevooroordeelde mensen alleen van je kunnen houden zolang ze de controle over je hebben. In dit geval is dat wanneer je op het podium gaat staan en laat zien dat je 'oh zo zielig' bent. Dan vinden ze je prachtig. Maar zodra je diezelfde mensen confronteert en aangeeft dat je je onveilig hebt gevoeld, ben jij het probleem. Ik voelde me eenzaam, terwijl ik weet dat er meer studenten van kleur zijn die hiermee kampen. We worden niet samengebracht, er is geen community. Zo worden we apart van elkaar gehouden, netjes onder controle.

Toen ik eenmaal afstudeerde, voelde ik me somber. Want wat heb ik nu echt geleerd? Mijn studie heeft vooral mijn naïviteit over structureel racisme op educatieve instellingen weggehaald. Ik dacht: dit was het dan. Ik heb bijgedragen aan een witte instelling en kennis opgedaan die ik niet kan toepassen in mijn eigen omgeving.

Wel heb ik de vocabulaire aangeleerd om dit soort issues goed te verwoorden en aan te kaarten, dus ik ging als beleidsmedewerker op het gebied van cultuurparticipatie bij het ministerie werken. Daar zat ik tussen allemaal witte mensen die al dertig jaar ervaring hadden binnen het vak. Ik dacht: ik heb vast niets nieuws te vertellen aan deze mensen, dus in het begin was ik vooral stil. Maar deze mensen hadden nooit eerder gehoord wat ik te vertellen had en wilden van me leren. Mijn message is dan ook: juist met een biculturele achtergrond heb je een enorme rijkdom aan kennis en skills.

Naast beleidswerk geef ik nu ook trainingen over diversiteit en inclusie. Binnenkort wil ik weer terug naar de wijk waar ik opgroeide om daar aan talentontwikkeling te doen. Zo hoop ik weer een-op-een in contact te komen met de jongeren uit die buurt en ze te bieden wat ik zelf heb gemist."

- Amira (25)