Twee jaar na de excuses voor het slavernijverleden: wat is er sindsdien veranderd?

Excuses van koning

Even een terugblik: op 1 juli 2023 vroeg koning Willem-Alexander namens Nederland om "vergiffenis" voor het slavernijverleden. De koning vertelde hoe bewust hij ervan was geworden hoe kort geleden de trans-Atlantische slavenhandel plaats had gevonden. Hij had het in zijn toespraak specifiek over zijn bezoek aan Suriname en Curaçao met koningin Maxima en zijn dochter Amalia eerder dat jaar. "We hebben met mensen gesproken die maar drie generaties terug hoeven te gaan voor een familielid dat tot slaaf was gemaakt." De koning eindigde zijn toespraak tot ieders verbazing in het Sranantongo. Vertaald zei hij: "De ketenen zijn verbroken, broeders en zusters."

De excuses maakten aardig wat emoties los bij nazaten van tot slaaf gemaakten. Zo vertelden sommige bezoekers van het Keti Koti Festival aan FunX dat ze er diep van onder de indruk waren. "Het moment zelf vond ik heel indrukwekkend. We hadden in december het excuus van Mark Rutte en nu die van de koning, dus we beginnen stappen te zetten, wat een positieve ontwikkeling is. De vraag blijft wel hoe we nu verder gaan", zei Sharily kort na de excuses tegen FunX.

Wat is er sindsdien veranderd?

De vraag hoe we verder gingen, hield veel meer nazaten van tot slaaf gemaakten bezig. Zo waren velen bang dat de regering het simpelweg bij een excuus zou houden. Nu, twee jaar later, is het duidelijk dat er kleine stappen voorwaarts zijn gezet om Keti Koti de plek te geven die het verdient in de samenleving. Zo is 1 juli nu officieel een Nationale Herdenkingsdag en is de bewustwording over de doorwerking van het slavernijverleden veel groter. Steeds meer scholen besteden aandacht aan de rol van Nederland in de trans-Atlantische slavenhandel en ook mainstream media zetten Keti Koti in de schijnwerpers. Daarnaast is het Nationaal Slavernijmuseum nog altijd in oprichting en moet het zijn deuren in 2030 openen.

Voorvechters van Keti Koti als nationale vrije dag

Er is dus wel degelijk het een en ander veranderd sinds de excuses van de koning. Echter, het is te kort door de bocht om te stellen dat dit de verdienste is van de regering zelf. De afgelopen jaren hebben verschillende partijen gestreden om Keti Koti officieel te erkennen als nationale herdenkings- en vrije dag. Zoals je wellicht al weet lanceerden Stichting Nederland Wordt Beter, The Black Archives en FunX in 2021 de petitie 'Maak van 1 juli een nationale feest- en herdenkingsdag'. De petitie genoot nationale aandacht en werd binnen een week door meer dan 62.000 mensen getekend. Verschillende bedrijven, waaronder Filling Pieces, Greenpeace en Tony's Chocolonely, steunden het initiatief en geven hun werknemers sindsdien vrij op 1 juli.

Waarom is Keti Koti nog geen vrije dag?

Ondanks alle positieve veranderingen rond 1 juli blijft échte erkenning voor deze speciale dag nog altijd uit. Keti Koti is tot de dag van vandaag geen nationale vrije dag. Hiervoor wijst de overheid naar het bedrijfsleven en de samenleving. Daarom slaan Stiching Nederland Wordt Beter, The Black Archives, het Zwart Manifest en FunX ook dit jaar weer de handen ineen om het belang van 1 juli als nationale vrije dag te onderstrepen. De laatste zet is dan ook aan jou. Door de campagne te steunen geef je een duidelijk signaal af aan de overheid dat we niet alleen de slavernij moeten herdenken, maar ook daadwerkelijk de vrijheid moeten vieren waar zolang voor is gestreden.