Stress om een hoge studieschuld: terecht of onnodig?

"Investeren in je studie is belangrijk." (Karin Radstaak van Het Nibud)

MAXIMAAL LENEN, MAXIMAAL LEVEN?

“Dat er plotseling veel geld op mijn rekening stond, vond ik leuk." Niet iedereen is constant bezig met de consequenties van lenen. Shanaya* (19) begon met lenen toen ze 18 werd en haar vaste lasten zelf moest gaan betalen. Niemand had haar gewezen op de gevaren van lenen en dus besloot ze haar lening een paar maanden flink omhoog te gooien. "Het geld ging naar vaste lasten, maar ook naar kleding en make-up.” Tot haar vader vroeg of ze zich wel realiseerde waar ze nu eigenlijk mee bezig was. “Ik was niet bezig met het feit dat ik het geld ooit terug moest betalen.” Shanaya heeft nu een studieschuld en is gestopt met lenen. “Het is wel een last op mijn schouders.” Ze is nu op zoek naar werk om zo haar vaste lasten te betalen.

Angstaanjagend

Iemand die wel wakker ligt van de oplopende schulden, is Ilana. “Ik zou het angstaanjagend vinden om mijn carrière te beginnen met 40.000 euro schuld,” vertelt de 20-jarige student rechten. Ilana moet lenen om rond te kunnen komen. Haar studieschuld staat na een paar maanden al op 4000 euro.

“Er is geen dag dat ik niet nadenk over hoe ik minder zou kunnen lenen.”

Maar minder lenen is geen optie. Ze kan niet bij haar ouders wonen, want die wonen te ver van haar school. Daarom woont Ilana nu in het centrum van Maastricht, in een studio die haar 800 euro per maand kost. “Er waren weinig andere opties. Anders deelde ik een badkamer met negen anderen of was het een woning waar nog helemaal niks in zat, ook geen vloer.”

vermoeiend

Ze probeert zo min mogelijk te lenen en werkt daarom op vrijdag, zaterdag en zondag in de horeca. Meer werken wil ze niet: “School heeft prioriteit.”

“Ik werkte eerst teveel en heb daardoor het tweede blok van mijn opleiding niet gehaald."

Door de stress en de drukte, is Ilana vaak moe. “Ik merk dat ik veel moet afzeggen.” Ook probeert ze zo min mogelijk geld uit te geven aan sociale activiteiten. “Het geld dat ik zou uitgeven als ik sushi ga eten met vriendinnen, kan ik beter besteden aan boodschappen.”

oneerlijk

Momenteel is het zo dat wie aanspraak wil maken op studiefinanciering, alles moet terug betalen. Alleen de ov-jaarkaart wordt kwijtgescholden als je binnen tien jaar je diploma haalt. Daarnaast kunnen sommigen een aanvullende beurs krijgen, indien de ouders weinig of niet kunnen meebetalen aan de studie. En dat is lullig, vindt de 18-jarige student Lois. Haar (gescheiden) ouders kunnen haar wel financieel helpen, maar willen het niet: "Mijn vader wil dat ik het zelf doe." En dus krijgt Lois geen aanvullende beurs, maar moet ze lenen. Of werken, maar dat vindt ze het niet waard.

"Ik kan voor een paar euro per uur gaan werken, maar ik kan ook één dag in de week vrij houden om wat leuke dingen te doen en te sporten."

Hoe zit het eigenlijk met die studieschuld?

Studenten die nu afstuderen hebben 35 jaar om het terug te betalen. Hoeveel er maandelijks afgelost moet worden is afhankelijk van de hoogte van de studieschuld en het inkomen. Momenteel staat de rente voor degenen die tussen 2016 en 2018 zijn afgestudeerd op 0%, wat betekent dat er geen rente over het bedrag betaald hoeft te worden. Dit percentage wordt alleen wel elke 5 jaar wel opnieuw vastgesteld en kan dus in de toekomst nog omhoog gaan.

Terechte stress?
De regels om je studieschuld terug te betalen, zijn dus best soepel. Toch ervaren veel mensen stress door het lenen. "Wij snappen het wel," vertelt Karin Radstaak van Het Nibud, "Sinds het leenstelsel is ingevoerd, is lenen een soort norm geworden. Niet iedereen vindt dat fijn." Volgens haar kan het zwaar op jongeren drukken als ze het idee hebben dat ze hun leven met een schuld moeten beginnen. "Uit onderzoek is gebleken dat langdurige financiële stress ook invloed heeft op je functioneren. Stress belemmert je om helder na te denken."

Vicieuze cirkel

Het Nibud raadt aan om eerst uit te rekenen wat je uitgaven en inkomsten zijn, voordat je een lening aanvraagt. Dat kan met het rekenmodel van Duo."Kijk eerst ook of je een baantje kunt nemen of aanspraak maakt op een aanvullende beurs." Als je weet welk bedrag je echt nodig hebt, kun je daar je lening op aanpassen. Het is volgens Karin wel belangrijk dat je studie niet lijdt onder stress van het vele werken of door de zorgen om een eventuele studieschuld. "Het is jammer als je die jaren en leent en hard werkt en je studie dan toch nog voor niks hebt gedaan. Dan is alles voor niets geweest. Kijk of je jezelf wat ruimte kan geven."

Snel aflossen?

"Hoe minder lang je schuld hebt om met je mee te dragen, hoe beter het is," vertelt Karin. Volgens Het Nibud kun je het beste je studieschuld zo snel mogelijk aflossen. "Als je het kan missen van je maandelijkse lasten zonder dat je in de knoop komt." Karin benadrukt dat het niet nodig is om ervoor in het rood te staan.

Zo kan het ook

Iemand die het helemaal met het advies van Het Nibud eens is, is Renée. Zij betaalde haar studieschuld binnen drie jaar af. De schuld van 18.000 euro liep ze op, doordat ze dankzij plotselinge financiële problemen van haar ouders haar eigen opleiding moest gaan betalen. En die was duurder dan het reguliere collegegeld. Renée adviseert studenten om niet bang te zijn om te lenen voor je studie: "Het is ook een investering voor je toekomst." Net zoals Het Nibud benadrukt ze wel om bewust te lenen. "Wees bewust dat je het terug moet betalen."

"Geld is makkelijker uitgegeven dan terugbetaald."

Later blij

Toen Renée afgestudeerd was, vond ze direct een baan als journalist bij een krant. Hoewel je van DUO pas na twee jaar hoeft te beginnen met het terugbetalen van de studieschuld, begon ze met haar eerste maandsalaris meteen met het aflossen. Ze kan iedereen aanraden om dat ook te doen.

"Begin met terugbetalen vanaf het moment dat het kan. Ook al is het maar vijftig euro. Je zal daar later zo blij mee zijn."

Het aflossen van haar studieschuld heeft haar gemotiveerd om verstandig met geld om te gaan. Inmiddels heeft ze een flinke spaarpot opgebouwd en inspireert ze anderen dat ook te doen via haar website.

Goede periode om af te lossen

"Een studieschuld wordt vaak vooruit geschoven. Zo van: het komt wel." En dat is volgens Renée precies wat je niet moet doen. Ze begrijpt dat het verleidelijk is als je net je eerste maandsalaris op je rekening gestoord krijgt om het aan iets leuks uit te geven, maar volgens haar is dit juist de periode om schuld af te lossen. "Later komen er alleen maar dingen bij die meer geld gaan kosten, zoals een hypotheek of kinderen." De valkuil die Renée ziet, is dat veel pas afgestudeerden bij hun eerste baan ook meteen hun vaste lasten omhoog gooien. "Ze nemen dan bijvoorbeeld een duurder sportabonnement. Maar laat je vaste lasten niet zo snel groeien als je inkomen. Want dan word je alsnog niet rijker onder de streep."

Stressen of chillen?

Dus is al die stress nodig? Niet helemaal. Natuurlijk is het angstaanjagend om je carrière te beginnen met een flinke schuld. Je weet immers niet of je wel direct een (goedbetaalde) baan kunt vinden. Het beste is daarom ook om zo min mogelijk te lenen. Maar lukt het echt niet zonder een lening, dan is dat ook niet iets om je heel erg druk over te maken. Het is namelijk ook onverstandig om zoveel te werken dat je studie eronder gaat lijden. Je doet het tenslotte allemaal om je studie te halen en dat is een hele goede investering voor de toekomst.

*De gebruikte naam is om privacyredenen gefingeerd.

- In 'FunX Beseft' bespreekt FunX actuele, culturele en lifestyle topics die jouw aandacht verdienen. Een groter bewustzijn voor de generatie van nu -