Nederland als drugsland: hebben we een groot probleem?

in het Nederlandse DNA

''Als je kijkt naar de geschiedenis, is Nederland eigenlijk altijd wel een speler geweest in de drugshandel'', legt Ton Nabben, drugsonderzoeker aan de HvA, uit. Zelfs in de zeventiende eeuw, ten tijde van de VOC, had Nederland al een reputatie wat betreft de verspreiding van drugs. De zeelieden handelde in gekoloniseerde gebieden in opium en coca. ''Ze hadden zelfs een heroïnefabriek in Indonesië waar tot 1950 heroïne werd gemaakt'', vertelt Nabben. De staat verdiende daar veel aan.

Drugshandel zit dus wel in het DNA van Nederland, zou je kunnen zeggen. En zowel in het importeren als het produceren van drugs is Nederland alleen maar beter geworden.

Import via ROTTERDAMSE havens

Net zoals met legale goederen, is Nederland ook een 'transitieland' voor drugs, waarbij criminelen de infrastructuur gebruiken die er al is, dat is lekker makkelijk. De drugs uit het buitenland wordt verstopt, verpakt, verdund en weggelast in de grote containers die per schip aankomen in Rotterdam. Vanaf daar wordt het in kleinere hoeveelheden verdeeld en opgesplitst in kleine stromen van drugs.

Nabben:''Wij zijn een centraal liggend land en hebben een open economie die vrij klein is. Net zoals andere steden met grote havens zoals Miami, Hamburg en Antwerpen, is Rotterdam een plek waar goederen van over de hele wereld aankomen.''

Dat betekent bijvoorbeeld dat een deel van de cocaïne uit Zuid-Amerika via Nederland Europa binnenkomt. Het is dus relatief makkelijk om daar in Nederland aan te komen, hoewel coke in Zuid-Amerika natuurlijk een stuk goedkoper is dan hier.

Nederland cannabiskoning

Vraag een gemiddelde toerist in Amsterdam waarom ze naar onze hoofdstad zijn gegaan en de kans is groot dat ze je stoned aankijken en weinig uit weten te brengen. Dat wiet in Nederland legaal verkocht en geconsumeerd kan worden, spreekt nog steeds tot de verbeelding, terwijl marihuana in grote delen van de Verenigde Staten en Canada ondertussen ook al is gelegaliseerd. De legalisering zorgt ervoor dat de drugs relatief goedkoop zijn in Nederland en van goede kwaliteit. Bovendien is het cannabis in overvloed verkrijgbaar, en daar kun je weer goed aan verdienen als kleine drugscrimineel in het buitenland.

Zuivere productie MDMA

Datzelfde geldt voor de productie van MDMA. Deze synthetische drugs, die vooral populair zijn onder festivalgangers in de zomer, wordt als sinds de jaren '90 in Nederland gemaakt. Door de ligging dichtbij de grens zijn Brabant en Limburg de grootste provincies geworden waar de drugs in schuren wordt gemaakt. Zij zijn daar zo goed in, dat de kwaliteit erg hoog is. ''Nederlandse MDMA is heel zuiver en niet versneden met andere troep. Dat maakt het een gewild product, ook in het buitenland'', aldus Nabben. We moeten het alleen niet groter maken dan het is, vindt hij.

''Volgens de politie worden er 900 miljoen pillen per jaar gemaakt in Nederland, maar ik betwijfel dat. Vooral omdat wij niet het enige land zijn in de wereld die MDMA produceert. Rusland en Canada zijn ook grote spelers in de MDMA-productie.''

MDMA, coke en cannabis zijn dus de drugssoorten waar in Nederland door criminelen het meeste geld mee wordt verdiend. En zoals je kan voorstellen gaat dat om grote bedragen. ''Drugscriminaliteit is een van de meest winstgevende sectoren in de wereld. We weten niet precies hoeveel geld erin omgaat, maar dat is een behoorlijk bedrag, tot in de miljarden.'' Dat (cash) geld wordt gestopt in de koop van 'safe houses' waar de drugs tijdelijk worden opgeslagen. Ook wordt het geld gestopt in kleine horecabedrijfjes, kapperszaken, taxidiensten, enzovoorts.

Geweld door drugscriminaliteit

Hoe zit het dan met de onhoudbaarheid van de drugscriminaliteit in Nederland? Al een tijd maken politici en burgers zich zorgen om de (dodelijke) schietpartijen en woedt er volgens sommigen een 'drugsoorlog' in steden als Amsterdam en Rotterdam. Toen advocaat Derk Wiersum werd vermoord, riepen veel mensen dat we nu in een Narcostaat leven.

VERGISMOORDEN EN LIQUIDATIES

Drugsonderzoeker Ton Nabben vindt dat we dit soort liquidaties serieus moeten nemen, maar dat er wel wat meer aan de hand moet zijn om van een Narcostaat te spreken. ''Afgaande op studies is er niet echt sprake van ondermijning of dat ons democratische systeem op springen staat.'' Hij is het daarmee niet eens met hoogleraar Bestuurskunde Pieter Tops en journalist Jan Tromp die een alarmerend rapport schreven voor de gemeente Amsterdam over hoe ernstig drugscriminaliteit is in de hoofdstad.

Tops en Tromp noemen de vergismoorden en liquidaties een ''zichtbare aantasting van de rechtsstaat''. Toch is die uitspraak voor velen overdreven. Ook journalist Bart de Koning merkt dat op in zijn kritische analyse van het onderzoek van Tops en Tromp op Follow the Money. Van een aantasting is volgens de Koning pas sprake als duizenden moorden onbestraft blijven, zoals bijvoorbeeld het geval is in Mexico. Maar dat gebeurt niet in Nederland. Sterker nog, het ophelderingspercentage is 'ongekend hoog' in Nederland.

Geen paniek zaaien

Natuurlijk is het zorgelijk dat burgemeesters worden bedreigd en het feit dat er nu zelfs een advocaat is vermoord, omdat hij een kroongetuige bijstond in een grote drugszaak. En ook de andere afrekeningen in Amsterdam, Brabant en Limburg zijn ernstig. Maar Ton Nabben wil geen overhaaste conclusies trekken.

''De onderwereld is best wel complex, maar ik vind dat er nu te veel paniek wordt gezaaid. Er is zeker wat aan de hand, maar, het hele idee van een maffiastructuur met corruptie in alle lagen van de samenleving, dat hebben wij hier echt niet in Nederland. In de onderwereld is bedreiging en moord nou eenmaal de taal die wordt gesproken.''

Ongemakkelijke waarheid

Het valt volgens experts dus wel mee met het maffiagehalte in Nederland, maar we kunnen niet ontkennen dat Nederland het goed doet in de handel van drugs. En omdat het illegaal is, wordt er niet alleen veel geweld gebruikt, maar verliest de overheid als het ware ook veel geld die niet in de economie wordt gestopt of waar belasting over wordt betaald.

Nabben vindt daarom ook dat er opnieuw gekeken moet worden naar het legaliseren van sommige drugs. Volgens hem zit Nederland aan internationale verdragen vast die in de jaren zestig en zeventig zijn gedaan waarbij er op initiatief van de VS verregaande afspraken zijn gemaakt om illegale drugs uit te roeien.

''Dat heeft niet geleid tot het gewenste resultaat want we zitten nu opgescheept met een grotere internationale drugsproductie, zuiverdere drugs, ondermijningen en lagere prijzen. Met die ongemakkelijke waarheid moeten we nu dealen.''

Regel het goed

Het illegaal maken van drugs heeft volgens Nabben dus niet (helemaal) geholpen en daarom vindt hij dat de drugsconsumptie goed geregeld moet worden. ''Als je weet dat mensen eenmaal met drugs willen experimenteren, regel het dan goed.'' Hij is daarom ook voor het reguleren en legaliseren van bepaalde drugs. Daarmee kun je afspraken maken over de distributie, wel of geen advertenties ervoor, waar het afval moet worden gelaten enzovoorts. ''Gebruikers kunnen dan kiezen of ze een illegale pil kopen, of een legale waar ze iets meer geld voor neertellen.'' Een beetje alsof je kiest tussen een goedkoop t-shirt of eentje van een duurzaam merk.

Nabben voegt daaraan toe: ''MDMA komt nu mogelijk op de markt als geneesmiddel voor mensen met depressies in de VS. Hoezo mogen gezonde mensen er dan geen plezier aan beleven?''

- In 'FunX Beseft' bespreekt FunX actuele, culturele en lifestyle topics die jouw aandacht verdienen. Een groter bewustzijn voor de generatie van nu -