FunX

Benjamin (26) organiseert Dekoloniale Indië Herdenking: "Je moet het verleden begrijpen om het heden te begrijpen"

foto: Privéfoto

News
Benjamin (26) organiseert Dekoloniale Indië Herdenking: "Je moet het verleden begrijpen om het heden te begrijpen"

Het is morgen 78 jaar geleden dat Indonesië de onafhankelijkheid uitriep. Om deze dag te herdenken vindt vandaag voor het derde jaar op rij de Dekoloniale Indië Herdenking plaats. De 26-jarige Benjamin is de initiatiefnemer en organisator achter deze herdenking. Aan FunX vertelt hij waarom het zo belangrijk is om stil te staan bij de pijnlijke geschiedenis van Indonesië.

Familiegeschiedenis

Benjamin, die twee Javaans-Nederlandse grootouders en één Sumatraans-Portugees Joodse grootouder heeft, was altijd al geïnteresseerd in zijn familiegeschiedenis. "Ik weet nog wel dat ik me op de middelbare school heel erg stoorde aan hoe weinig het over ons koloniale verleden ging", vertelt hij. "Er was misschien één alineaatje gewijd aan Indonesië." Volgens hem is het voor iedereen belangrijk om meer te leren over het koloniale verleden. "Iedereen die in Nederland woont, heeft ermee te maken. De (oude) huizen waarin we wonen en de straten waarover we lopen, zijn betaald met het geld dat we hebben gehaald uit de koloniën. De ongelijkheid in de wereld is gevormd door het kolonialisme. Als je de wereld om ons heen wil begrijpen, moet je dat ook begrijpen."

Lees ook

Fitria (31) over de Onafhankelijkheidsdag van Indonesië: ''Nog steeds niet erkend in Nederland''

15 en 17 augustus

In Nederland wordt er op 15 augustus stilgestaan bij het einde van de Tweede Wereldoorlog in Nederlands-Indië en worden alle slachtoffers van de oorlog herdacht. Hoewel op 15 augustus de oorlog ten einde kwam, bracht dit geen vrede. Kort na het einde van de Japanse bezetting, op 17 augustus 1945, begon namelijk de Indonesische Onafhankelijkheidsoorlog. Op die dag verklaarde president Soekarno Indonesië onafhankelijk van Nederland, maar Nederland probeerde nog jarenlang om Indonesië terug te krijgen. Pas op 27 december 1949 vond er, vanwege internationale druk, een soevereiniteitsoverdracht plaats.

Voor Indonesiërs is 17 augustus een belangrijke feestdag. In Nederland wordt er echter maar beperkt aandacht geschonken aan deze dag. Dat komt omdat Nederland 17 augustus tot dit jaar niet erkende als officiële onafhankelijkheidsdatum.

Indisch of Indonesisch?

Terwijl 15 augustus een belangrijke herdenkingsdag voor Nederlands-Indische mensen is, is 17 augustus dat voor Indonesiërs. Maar wat is nu precies het verschil tussen de twee? Benjamin legt uit dat de koloniale regering in het toenmalige bezette Nederlands-Indië een klasse- en segregratiebeleid hanteerde. "Dat houdt in dat er verschillende rangen in de maatschappij zijn. Afkomst en huidskleur bepaalden de hiërarchie in de samenleving." Bovenaan stonden de Nederlanders, daaronder de Indische mensen (de koloniale term voor mensen die een Nederlandse en een Indonesische ouder hadden, red.), dan de Chinezen, Arabieren en andere bevolkingsgroepen en ten slotte de Indonesiërs, de inheemse bevolking. Zij hadden geen rechten en waren tot slaaf gemaakten. "Ze hebben honderden jaren aan koloniale onderdrukking meegemaakt."

Begin 1942 vielen de Japanners Nederlands-Indië binnen en werd iedereen met Nederlands bloed - dus de Nederlanders en Indische mensen - in concentratiekampen gestopt. Toen de Japanse bezetting ten einde kwam moesten de mensen in de concentratiekampen kiezen tussen de Nederlandse of Indonesische identiteit. Omdat Indonesië op het punt stond om onafhankelijk te worden, was het voor veel mensen met Nederlands bloed onveilig om in Indonesië te blijven en vertrokken de meesten naar Nederland. "Daar zit veel pijn, want de mensen hebben hier hun hele leven moeten bewijzen dat ze Nederlands waren, omdat de meeste van hen van kleur waren."

Eigen herdenking

De nationale herdenkingsdag op 15 augustus is voor veel Nederlands-Indische mensen een belangrijke dag. Maar Benjamin voelt zich altijd ongemakkelijk over de manier waarop de herdenking werd georganiseerd. "Het stoorde me dat de herdenkingen zo Nederlands Nationalistisch waren, daar voel ik me niet gemakkelijk bij." Daarmee doelt hij onder meer op het feit dat er tijdens de herdenking een Nederlandse vlag wordt gehesen. Ook het sterke militaire karakter vindt hij ongepast. "Het militaire verleden schuurt binnen deze geschiedenis, omdat alle oorlogen veel pijn en onrecht met zich mee hebben gebracht."

Pijnen verlichten en verbinding creëren

Benjamin vindt het goed dat de herdenking voor sommigen de pijnen van het verleden verlicht, maar zelf ervaarde hij dat niet zo. "Daarom dacht ik: laat ik er zelf maar één opzetten." Dat werd de Dekoloniale Indonesië Nederland Herdenking, die op 16 augustus plaatsvindt.

Op deze datum, die dus tussen de Nationale Indië-herdenking en de Indonesische Onafhankelijkheidsdag plaatsvindt, wil Benjamin beide groepen betrekken bij de herdenking. "Je hoeft de ene pijn niet te ontkennen om de andere pijn te erkennen", zegt Benjamin. "Bij onze herdenking draait het om het verhaal van burgers. We proberen zo inclusief mogelijk te zijn en bieden diverse sprekers een podium. Zo hebben we ieder jaar ook een Indonesische spreker."

Benjamin hoopt dat de herdenking voor veel mensen een manier is om trauma's een plek te geven. "Ons doel is om pijnen te verlichten en verbinding te creëren."

Ster advertentie