Rapport: Nederland schuldig aan structureel en extreem geweld in Indonesië

'Alleen bij uitzondering'

De conclusies zijn het tegenovergestelde van wat de Nederlandse regering in 1969 concludeerde in de zogeheten 'Excessennota'. Zo werd er volgens de regering alleen bij uitzondering extreem geweld gebruikt. Het gebeurde volgens de regering niet op systematische wijze en militairen zouden zich voor de rest correct gedragen hebben.

Regering keek weg

Het standpunt van de regering wordt in het onderzoek tegengesproken. Zo werd in sommige gevallen het extreme geweld zelfs aangemoedigd en bij meldingen van misstanden weggekeken, concluderen de onderzoekers. Volgens hen deed Nederland er alles aan om de geproclameerde Republiek Indonesië te verslaan. Zo maakte het leger zich onder meer schuldig aan buitenrechtelijke executies, detenties onder onmenselijke omstandigheden, willekeurige massa-arrestaties, mishandeling en marteling en het platbranden van huizen en dorpen.

"Het onderzoek heeft uitgewezen dat het overgrote deel van de verantwoordelijken aan Nederlandse kant - politici, officieren, ambtenaren, rechters en andere betrokkenen - wel degelijk kennis had of kon hebben van het stelselmatig gebruik van extreem geweld", schrijven de onderzoekers in een persbericht.

Eerdere bevindingen

Historicus Rémy Limpach kwam in 2016 grotendeels met dezelfde conclusies in zijn historische studie De brandende kampongs van Generaal Spoor. Al snel na de publicatie gaf het toenmalige kabinet aan niet uit te sluiten dat er een nieuw onderzoek zou komen. Zo kwam uiteindelijk in 2017 het onderzoeksprogramma Onafhankelijkheid, dekolonisatie, geweld en oorlog in Indonesië tot stand, op verzoek van de regering.

Vandaag gepresenteerd

De conclusies van het onderzoeksrapport lekten gisteren al uit, maar het rapport wordt vandaag officieel gepresenteerd. Naar verwachting zal premier Rutte vanmiddag met een eerste reactie komen.