Lara (30): "Kijk als Indische Nederlander ook verder dan het Nederlandse perspectief op de koloniale geschiedenis"

“Het grootste deel van de Indische Nederlanders dat vanuit de kolonie naar Nederland is gekomen, behoorde in Nederlands-Indië tot de groep van Europeanen. Velen van hen kunnen zich daarom vinden in het Nederlandse perspectief op de geschiedenis. In de koloniale samenleving werden zij Europees opgevoed en kregen daardoor een betere status. Het ging zo: als je een witte vader had die jou erkende, dan werd je een Europeaan. Als hij dat niet deed, werd je een ‘inlander’ en had je minder goede rechten.

De mensen die naar Nederland zijn gekomen, zijn voor het grootste deel nazaten van mensen die erkend zijn geweest door die Europeanen. Ze werden opgevoed met het idee dat alles wat uit Europa kwam beter was. Velen gingen zich daardoor schamen voor hun gemengde achtergrond. Ik zie het als een soort mentale kolonisatie.

De zoektocht naar mijn familiegeschiedenis was een ontdekking van dingen die verzwegen waren. Wat mij altijd verteld werd, is dat ik Indisch ben en dat wij afstammelingen zijn uit de koloniale tijd met een mix van Indonesisch en Nederlands bloed. Indisch moest ik dus nooit verwarren met Indonesisch, oftewel inheems uit Indonesië. Pas veel later begon ik mij steeds meer af te vragen wat het betekent om zo’n gemengde achtergrond te hebben. Na het lezen van verschillende boeken, begon ik vragen te stellen aan familieleden en kwam ik er bijvoorbeeld achter dat de Indonesische vrouwen in mijn stamboom rond het jaar 1900 eigenlijk helemaal geen rechten hadden. Dat soort dingen werden nooit verteld.

Omdat ik veel oog heb voor de Indonesische kant van het verhaal, krijg ik best vaak het verwijt van conservatievere Indische mensen dat ik mijn afkomst afwijs. Zij vinden dat Indische Nederlanders niets met de Indonesische kant van het verhaal te maken hebben. Ook mijn oma vond dat, die in 1947 Indonesië verliet voor Nederland. Zij identificeerde zichzelf voornamelijk als Nederlandse. Dat verwijt ik haar overigens totaal niet. Mijn oma was een kind van haar tijd en ik ben een kind van mijn tijd. Maar ik denk niet dat we verder komen als we het verhaal maar vanuit één perspectief bekijken. Volgens mij mogen wij als nieuwe generatie ook onze eigen geschiedenis vertellen en verder kijken dan het Nederlandse perspectief.

Kijk naar de herdenkingscultuur in Nederland. Die focust zich naar mijn mening vooral op het Nederlandse slachtofferschap. Dat vind ik natuurlijk heel erg belangrijk, vooral omdat mijn eigen grootouders slachtoffer van de Tweede Wereldoorlog zijn geweest. Toch vind ik dat we verder moeten leren kijken dan de trauma’s van onze eigen familieleden en ons af moeten vragen: in welke context speelde mijn familieverhaal zich eigenlijk af? In Nederland zijn we vaak te bang om écht in de spiegel te kijken.

Een goed voorbeeld is de Indië-herdenking op 15 augustus waarbij WOII wordt herdacht. Opvallend is dat tijdens die herdenking helemaal niet wordt benoemd dat Nederland daarna weer een oorlog heeft gevoerd in Indonesië en ook in de jaren daarvoor honderdduizenden Indonesiërs heeft vermoord voor koloniale projecten zoals de aanleg van wegen en het veroveren van gebieden.

Ook dat zijn belangrijke dingen om te benoemen en herdenken. Al voeg je een paar zinnen aan de plechtigheid toe. Er wordt niets van de herdenking afgepakt, maar het wordt dan wel een completer verhaal. Ik vind dat wij als Indische Nederlanders ook naar de Indonesische kant moeten kijken, omdat we óók afstammen van de mensen daar. Toch zie ik reacties van mensen die zeggen dat het een Nederlandse herdenking is en dat het zo moet blijven. Dan ontken je naar mijn mening een deel van je afkomst.

Er is ook weinig aandacht voor 17 augustus. Dat is voor Indonesië een belangrijke dag, het is namelijk hun Onafhankelijkheidsdag. Ook dat heeft met Nederland te maken, want het verlies van de kolonie, betekende de vrijheid voor een ander volk. En dat is een volk waar ook ik voor een deel van afstam. Na de onafhankelijkheidsverklaring van Indonesië is er een periode geweest van heftig geweld tegen pro-Nederlandse mensen, de zogeheten Bersiap-periode. Je ziet dat die verhalen wel overleven binnen Indische families in Nederland en dat is ook goed en belangrijk, maar het moet wel in perspectief gebeuren. Want Nederland is ook een bezetter van dat gebied geweest. De slachtoffers van de Bersiap zie ik daarom voornamelijk als slachtoffers van kolonialisme.

Wat ik hoop, is dat Nederland meer oog krijgt voor iedereen die heeft bijgedragen aan Nederland zoals het nu is. Dat geldt dus ook voor heel veel mensen met een achtergrond in de kolonies. Ook die mensen hebben aan Nederland gebouwd en de rijkdom hiernaartoe gebracht. De nazaten die nu in Nederland wonen hebben evenveel recht om hun verhaal te vertellen, omdat dat ook het verhaal van Nederland is. Er moet ruimte zijn om dat toe te voegen aan hoe wij in Nederland, als multiculturele samenleving, naar onze geschiedenis kijken.

We hebben nu eenmaal verschillende verhalen en perspectieven in onze geschiedenis. Als je daar kritisch naar kijkt, kan je volgens mij ook een beter beeld vormen over hoe je wilt zijn in de Nederlandse samenleving en met wie je solidair bent. ‘Indisch zijn’ is nog steeds een zeer ingewikkelde identiteit uit het koloniale verleden. Maar het kan een hele bewuste identiteit worden als je begint te snappen waar je vandaan komt en als je al die verschillende tegenstrijdigheden die naast elkaar leven kunt accepteren.”

- Lara (30)

CLOSE UP

We zijn benieuwd naar het onvergetelijke, inspirerende, ontroerende of onvoorstelbare verhaal dat jou heeft gemaakt tot wie je nu bent. Wil jij je verhaal delen? Meld je hier aan!