Coronacrisis en Brexit dubbele klap voor optredende artiesten

De Brexit-deal: na jaren van ruzie en getouwtrek zijn de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk vlak voor Kerst tot een overeenkomt gekomen. Wat voor effect heeft de Brexit nu precies op de muziekindustrie? Volgens auteursrechtenorganisatie Buma/Stemra liggen de meeste problemen bij optredens van (beginnende) artiesten. Robbert Baruch, Manager Public Affairs van Buma/Stemra: "Er is nog steeds geen goed beeld over omvang van de slachting die plaatsvindt in de industrie."

Wat staat er in de Brexit-deal?

Een van de belangrijkste afspraken die is opgenomen in de deal, gaat over het personenverkeer tussen Engeland en Europa. Door de coronacrisis liggen vrijwel alle optredens stil en de Brexit doet daar nog een schepje bovenop. Voorheen konden artiesten makkelijk op tournee: busje inladen, optreden in Londen en voor het ontbijt weer terug. Die drempel wordt nu hoger als je langer moet wachten bij de douane om allerlei formulieren in te vullen.

Baruch: "Dit gaat vooral ten koste van beginnende artiesten. Die hebben die clubtours hard nodig. Het Engelse publiek is een moeilijk publiek, maar oefenen voor een veeleisend publiek is erg belangrijk als beginnend artiest. In heel Engeland zie je dat de discussie nu is losgebarsten want Engelse artiesten moeten ook in Europa kunnen spelen. Muziek is een exportproduct dat goed is voor bijna 3 miljard euro. Als zij niet meer kunnen optreden, heeft dat een enorme impact."

Ook auteursrechten een groot probleem

Een tweede probleem heeft volgens Buma/Stemra te maken met de auteursrechten. Veel afspraken worden sinds 1886 op wereldwijd niveau vastgelegd, zoals de Conventie van Bern, die internationale bescherming geeft aan kunst.

Sinds enkele jaren worden er regels opgesteld over hoe je met muziek moet omgaan op het internet: de zogeheten Richtlijn Auteursrecht. Vertegenwoordigers voor auteursrechten zoals Buma/Stemra, kunnen dankzij deze wetgeving beter overleggen met platforms als TikTok, zodat er eerlijkere prijzen kunnen worden afgesproken over het auteursrecht.

Nederland was het eerste land in Europa die deze regels heeft ingevoerd, maar de Richtlijn Auteursrecht wordt door Engeland met de Brexit niet gevolgd. "We hebben geen idee waarom Engeland daar niet in meegaat", vertelt Baruch. "Voor Engelse componisten wordt het op deze manier heel moeilijk gemaakt. Die blijven geld verliezen als Engeland geen regeling treft." Hoe of wanneer het Verenigd Koninkrijk een richtlijn gaat vastleggen, is niet duidelijk.

The perfect storm: sluiting horeca kost creatieve sector ook geld

Om muziek te mogen draaien in de horeca en winkels, moeten eigenaren een kleine vergoeding betalen. In totaal gaat dat om miljoenen per jaar die worden verdeeld onder tekstschrijvers en componisten. Nu de horeca gesloten is, valt ook deze vorm van inkomsten weg.

"Sommige mensen verliezen hun hele inkomen. Het is voor de hele culturele sector lastig. De muziek kreeg als eerste de dreun en die zal hem ook het langste voelen. We hebben van het ministerie van OCW wel geld gekregen om te investeren en het heeft lang geduurd voor we echt werden gehoord. Toch is er nog steeds geen goed beeld over omvang van de slachting die plaatsvindt in de industrie."

Muzieksector wel het meest veerkrachtig

Wat veel mensen niet weten, is hoe groot de creatieve sector is. "Er wordt in de creatieve sector meer verdiend dan in de automobielindustrie", legt Baruch uit. "Tijdens de financiële crisis heeft de industrie laten zien sneller te kunnen herstellen dan andere sectoren."

Tot slot zegt Baruch: "Voor de buitenwereld is het misschien een ondergewaardeerde sector. Leuk voor een beetje vermaak en als artiest sta je op het podium met een gitaar en je neemt het leukste meisje mee naar huis. Maar het zijn allemaal hardwerkende mensen die hun boterham ermee verdienen. Het wordt te weinig als een exportproduct gezien - te veel wordt het gezien als vermaak en luxe. Maar juist in coronatijd zie je hoe belangrijk muziek en cultuur is: het is om te troosten en te vermaken, maar het is ook een belangrijke economie."