79 miljard winst voor makers coronavaccin

'Schaamteloos'

Het grootste gedeelte van de winst is afkomstig uit de portemonnee van overheden. De bedrijven ontvingen namelijk in de vorm van subsidies en garanties veel geld van landen wereldwijd. Volgens Esther de Haan van Somo deinsden de makers van de vaccins er ook niet voor terug om veel geld te verdienen aan de productie en verspreiding van het middel. "Bedrijven zijn schaamteloos voor de winst gegaan."

Pfizer, BioNtech en Moderna

Somo keek onder meer naar de jaarverslagen van de makers van coronavaccins. Daaruit bleek dat het Amerikaanse Pfizer in de afgelopen twee jaar een winst van 35 miljard dollar gemaakt had op het middel. BioNtech uit Duitsland en Moderna uit Groot-Brittannië verdienden beiden nog eens zo'n 20 miljard dollar aan het vaccin tegen corona.

Na een snelle rekensom komt het totaal van de drie grote bedrijven op zo'n slordige 75 miljard dollar. Somo vroeg om een reactie bij Pfizer, BioNtech en Moderna, maar de ontwikkelaars wilden geen commentaar geven.

Geen risico

Dat de producenten veel winst maakten met de vaccins, kan volgens Somo niet liggen aan het risico dat de bedrijven liepen. Ze liepen namelijk helemaal geen risico en werden daarin gedekt door overheden. Zo gaven overheden minimaal 86,5 miljard dollar uit aan Advanced Purchase Agreements, waarbij de ontwikkeling en productie vooraf door landen gefinancierd werd.

Daarnaast werd bijna 6 miljard euro aan de producenten betaald voor 'onderzoek'. "Farmabedrijven die werkten aan een vaccin waarvan de ontwikkeling mislukte en die nooit een vaccin leverden, hoefden geen geld terug te geven", aldus de Haan.

Prijsverhogingen

Hoewel de bedrijven weinig risico liepen en veel geld verdienden, weerhield dat ze er niet van om tussentijds de prijzen van vaccins te verhogen. Door de grote vraag verhoogden Pfizer en BioNtech de prijs van hun middel met meer dan 50 procent, terwijl Moderna hun vaccin met ruim 70 procent duurder maakte. "Om grote winsten te kunnen blijven boeken, denken ze eraan om de prijzen te verviervoudigen. De komende jaren zullen er door de afnemende vraag namelijk minder vaccins worden verkocht", aldus Somo.

Geen afspraken

Veel grote producenten hebben royale winsten binnengehaald, maar dat geldt niet voor alle makers van vaccins. Zo gaven Johnson & Johnson en AstraZeneca op voorhand aan geen winst te willen maken. "Op basis van wat we konden nagaan, is dat ook niet gebeurd", legt De Haan uit. De onderzoekers vinden dat overheden moeten voorkomen dat bedrijven buitenproportionele winsten kunnen maken in dergelijke situaties. "Maar in de contracten tussen de producenten en de overheden stonden geen afspraken om extreme winsten te voorkomen."

'Lage-inkomens verdrongen'

Tot slot spreekt Somo zich uit over het feit dat landen met lagere inkomens door rijke landen buitenspel werden gezet. "Rijke landen hebben lage-inkomenslanden verdrongen door deals te sluiten met alle vaccinproducenten en meer vaccins op te eisen dan ze nodig hadden." Volgens Somo zouden landen onderling moeten zorgen voor een betere verdeling. Het bedrijf hoopt dan ook dat overheden in de toekomst beter met elkaar zullen samenwerken.

Ook RTL Z deed navraag bij Pfizer, BioNtech en Moderna, maar kreeg geen reactie.