Doodziek door borstimplantaten? Dat moet je eerst zelf zien te bewijzen

Besef, je kan hartstikke ziek worden van siliconen borstimplantaten, maar daar wordt niet genoeg voor gewaarschuwd. Plastisch chirurgen stellen je gerust dat de huidige implantaten - met een siliconen gel - niet gevaarlijk zijn, terwijl de fabrikanten nog nooit hebben aangetoond dat ze volledig veilig zijn. Veel vrouwen lopen rond met heftige klachten, maar die moeten vervolgens hard hun best doen om te bewijzen dat de implantaten de boosdoeners zijn. Een operatie om ze te laten verwijderen wordt anders niet vergoed. Gelukkig spreken steeds meer mensen zich hierover uit, onder wie Jamie (27), die doodziek werd door haar borstimplantaten: "Ik belandde in een rolstoel en heb aan de hartbewaking gelegen."

Lekkende siliconen kunnen tot een hele waslijst aan (ernstige) gezondheidsklachten leiden. Toch is de operatie om de implantaten te laten verwijderen vaak voor eigen rekening. De ingreep wordt alleen vergoed als het implantaat duidelijk is gescheurd of als er sprake is van een infectie of borst- of lymfeklierkanker. Ook ernstige aanhoudende klachten kunnen een reden voor vergoeding zijn, maar dan moeten die wel uitgebreid onderzocht zijn en dan moeten er geen andere behandelingen meer mogelijk zijn. Maanden lang ernstig ziek zijn en een sterk vermoeden hebben dat het door de implantaten komt, is niet genoeg. En voor meer bewijs moet je zelf hard werken. Want volgens veel chirurgen kan die vermoeidheid of constante pijn kan ook 'gewoon door stress' komen... Het gevolg? Vrouwen die soms steeds zieker worden, maar de implantaten niet kunnen laten weghalen, omdat ze het simpelweg niet kunnen betalen.

"Veilige" implantaten

Jamie liet na lang nadenken op haar 22e haar borsten vergroten. Heel veel research deed ze niet. Ze ging naar een goed aangeschreven plastische chirurg en vertrouwde op zijn advies. Er werden siliconen borstimplantaten bij haar geplaatst. Vroeger bevatten die vloeibaar silicone, maar dat is nu verboden. In plaats daarvan zit er nu een soort puddingachtige gel in de implantaten. Op die manier zouden er geen siliconen het lichaam in kunnen lekken (spoiler: dat kan dus wel). "Er werd gezegd: nee hoor, ze kunnen niet gaan lekken. Je denkt: dat overkomt mij toch niet. Er werd toen nog niet zoveel over gezegd in de media en dan vertrouw je toch de arts."

Na de operatie was Jamie twee weken lang doodziek. "Ik woog toen 38 kilo, omdat ik niks binnenhield. Ik had een onwijze allergische reactie op de implantaten of op de narcose. Mijn plastisch chirurg zei: ik heb nog nooit gezien dat iemand zo reageert." Na een maand was Jamie gelukkig volledig hersteld en met het resultaat was ze tevreden: "Ik voelde me mooier en zat lekker in m'n vel."

Hartkloppingen

Helaas bleef dat niet zo. Tweeënhalf jaar na de operatie kreeg Jamie last van extreme darmproblemen. "Veel intoleranties, die ik daarvoor nooit had. Voor gluten bijvoorbeeld." Ook kreeg ze last van oorsuizen en -piepen. "M'n huisarts zei: je moet even rustig aan doen. Maar ik deed helemaal niks geks." De kwaaltjes gingen over, maar eens in de zoveel tijd doken er weer kleine klachten op. "Dan was ik bijvoorbeeld vaak moe en snel geïrriteerd."

Die lichte klachten werden steeds zwaarder totdat Jamie op een dag op vakantie plotseling last kreeg van zware hartkloppingen. "Alles draaide, ik verloor m'n evenwicht en dacht: ik ga nu de pijp uit." Toen ze enkele momenten later een tweede keer instortte, ging ze naar het ziekenhuis. Daar kreeg ze te horen dat er niks aan de hand was en dat ze gewoon was flauwgevallen. "Ze zeiden: 'je moet gewoon leren ademen'. Ik dacht meteen: het zijn m'n borsten."

In een rolstoel

Eenmaal terug in Nederland kon Jamie niet meer werken. Alleen thuis blijven durfde ze op een gegeven moment ook niet meer, bang dat haar hart het zou begeven bij weer zo'n aanval. Die kwamen namelijk nog regelmatig voor. "Ik ging naar m'n ouders en ging dan bijvoorbeeld met m'n vader mee naar kantoor." Ook dat ging op een gegeven moment niet meer. Jamie belandde zelfs in een rolstoel. In korte tijd werd ze zeven keer door de ambulance opgehaald wegens hevige hartkloppingen. "Ik heb aan de hartbewaking gelegen, maar ben ook meerdere keren bij de eerste hulp weggestuurd, omdat ze niks konden vinden."

'Ze is psychisch niet in orde'

Jamie had vanaf het eerste moment het gevoel dat haar borstimplantaten de boosdoeners waren. Dat gaf ze ook aan, maar van de artsen - die haar op alle mogelijke manieren testten - kreeg ze keer op keer te horen dat het niet aan haar borsten lag. Waaraan wel, werd niet duidelijk. "Het ergste was dat ze zeiden: 'Ze is psychisch niet in orde. Ze moet naar een kliniek'." De frustratie en wanhoop groeiden, want Jamie wist honderd procent zeker dat de oorzaak in haar lijf zat en niet in haar hoofd. "Zelfs mijn familie en vrienden gingen aan me twijfelen."

Door bevestiging uit de alternatieve geneeskunde en advies van een bevriende arts werd steeds duidelijker dat het toch echt aan haar implantaten lag en dat Jamie leed aan Breast Implant Illness (BIA). "Maar bewijs dat maar eens aan de reguliere zorg." Begin dit jaar liet Jamie haar implantaten verwijderen. "Twee weken daarna knapte ik ineens enorm op."

Talloze verhalen over 'sluipmoordenaars'

Voor veel mensen zijn verhalen over ziekmakende borstimplantaten nieuw, maar Jamies ervaring is geen uitzondering. Er lopen in Nederland veel vrouwen rond die over hun implantaten spreken als 'sluipmoordenaars' of 'gifbommen'. Sinds Radar hier eind september een uitzending aan wijdde en model Zimra Geurts bekendmaakte dat ze maandenlang doodziek in bed heeft gelegen door haar implantaten, is het onderwerp weer meer naar de voorgrond getreden.

Dat moedigt anderen aan ook hun ervaring te delen, onder wie Lize Korpershoek. Op Instagram vertelde ze in een uitgebreide video waarom zij haar borstimplantaten heeft laten verwijderen. Dat deed ze op eigen kosten, omdat ze niet wilde wachten tot bewezen was dat de implantaten de oorzaken waren van haar ernstige gezondheidsklachten. "Toen ik ze liet verwijderen, was het grootste verschil dat ik binnen een week al dacht: 'oh, zo is het om niet meer constant moe te zijn' Ik kan niet uitleggen hoe bevrijdend dat was."

Ook Lize geeft aan niet genoeg op de hoogte te zijn gebracht van de risico's. "Je hoort: je kan klachten krijgen en dat is het. Er wordt niks verteld over lekkende siliconen. Ik dacht: dat gebeurt mij niet."

Zwetende implantaten

Een minuutje scrollen door de comments onder berichten van Jamie of Lize laat zien dat er nog veel meer vrouwen zijn die van hun implantaten af willen of ze om dezelfde redenen hebben laten weghalen. In Nederland is van zo'n 10.000 vrouwen bekend dat zij klachten van Breast Implant Illness hebben en in de Verenigde Staten zijn dat er zo'n 500.000. "Maar dat zijn er veel meer, dat weet ik zeker. Veel vrouwen weten het namelijk nog niet - ze denken dat het aan iets anders ligt - of hebben het nog niet naar buiten gebracht. Er komen elke dag mensen met klachten bij", vertelt Henry Dijkman. Hij is wetenschappelijker onderzoeker en docent en al jaren bezig met het aankaarten van de gevaren van siliconen borstimplantaten.

Henry vertelt dat er ook bij de gel-implantaten sprake kan zijn van lekkende siliconen. De implantaten gaan 'zweten', waardoor er siliconen deeltjes in het lichaam terechtkomen. Daarnaast wordt de siliconen gel na een aantal jaar steeds vloeibaarder. Uit onderzoeken is gebleken dat een derde van de implantaten binnen tien jaar scheurt. Henry: "Ze lekken sowieso, dat is aangetoond."

Verspreide siliconendeeltjes

Lekkende siliconendeeltjes waren bij Jamie waarschijnlijk ook de oorzaak van haar klachten, zo zei een arts een week na de verwijdering tegen haar. "Ze vonden in de kapselvorming gelekte siliconendeeltjes die zich ook verder door mijn lichaam en organen hebben verspreid." Haar implantaten bleken in Frankrijk en Amerika toen allang te zijn teruggeroepen wegens het risico om er lymfeklierkanker van te krijgen (BIA-ALCL), maar Jamie was hier niet van op de hoogte gesteld. "Die vrouwen kregen dus wél bericht en zijn gratis onder het mes gegaan om ze te laten verwijderen. Waarom dat in ons land niet gebeurt, is mij een raadsel."

Genoeg bewijs, maar geen waarschuwing

Er zijn de laatste jaren verschillende grote onderzoeken uitgevoerd die aantonen dat de siliconen implantaten - waarvan dus nooit is bewezen dat ze veilig zijn - voor ellende zorgen. Ook is er uit een recent Amerikaans onderzoek gebleken dat die ellende over gaat als de implantaten verwijderd worden. Van de 750 gevolgde vrouwen met klachten herstelde 80% binnen 30 dagen na het verwijderen van de implantaten. "Dat is voor mij gewoon het bewijs: vrouwen zijn hartstikke ziek en ze herstellen zodra die dingen eruit gaan", zegt Henry.

De Food and Drug Administration (FDA) wil dan ook dat fabrikanten een grote veiligheidswaarschuwing op de verpakkingen zetten - box warning - en dat artsen een speciale checklist doorspreken met hun patiënten voordat zij de implantaten plaatsen. Maar dat gebeurt in Nederland niet altijd. "Dat is een groot probleem", vertelt Henry. "De plastisch chirurgen moeten vrouwen wijzen op de risico's. Echter gebeurt dit niet of op een verkeerde manier." Achteraf kunnen chirurgen zich altijd nog verschuilen achter de bijsluiter: als je die had gelezen, had je het kunnen weten. "Daarin staat nu in kleine lettertjes wat ik al jaren roep", aldus Henry.

Verantwoordelijkheid bij chirurgen

Vrouwen die nu aankloppen bij hun arts wegens klachten door hun implantaten voelen zich vaak niet serieus genomen. Daar is Jamie boos om: "Je moet eerst zien te bewijzen dat je ziek bent geworden door die siliconen. Er zijn veel zieke vrouwen die ze vervolgens niet eens weg kunnen laten halen, omdat ze het zelf moeten betalen." Daar moet ook volgens Henry iets aan veranderen. "Als je implantaten hebt en je wordt ziek, dan moeten die chirurgen hun verantwoordelijkheid nemen en ze helpen."

Chirurgen (en ook de De Nederlandse Vereniging voor Plastische Chirurgie (NVPC)) zeggen vaak dat het verband tussen de klachten en de implantaten lastig vast te stellen is. Dit was ook het geval bij Jamie. Toen ze haar chirurg naar de teruggeroepen implantaten vroeg, beweerde hij dat "het onwaarschijnlijk was dat ze de oorzaak waren van haar klachten", omdat hij zoiets nog nooit had meegemaakt.

Verkeerde term

Veel plastisch chirurgen gooien het op Autoimmune Syndrome Induced by Adjuvants (ASIA): een reactie die sowieso kan optreden als er een lichaamsvreemd object wordt ingebracht. Dit kan ook gebeuren bij bijvoorbeeld een kunstheup of een spiraaltje, dus de klachten liggen volgens hen niet per se aan de borstimplantaten. "Maar ASIA is geen gepaste term waarmee je recht doet aan Breast Implant Illness", zegt Henry. "Als je iets in je lichaam stopt, krijg je altijd een reactie, maar siliconen implantaten doen veel meer dan dat. Het is ingewikkelder dan dat, er is sprake van vergiftiging door siliconen."

Miljardenbusiness

Ook niet onbelangrijk om te vergeten: het gaat om een miljardenbusiness. "Die fabrikanten verdienen miljarden", vertelt Henry. "Dan zijn er altijd krachten die ervoor kunnen zorgen dat alles wat krom is, recht wordt. Ze hebben ook eigen labs en publiceren zelf veel onderzoeksresultaten - natuurlijk alleen datgene dat ze zelf willen."

De enige compleet veilige optie voor een borstvergroting is opvulling met lichaamseigen vet. Maar dat is een veel intensievere behandeling die veel duurder is om uit te voeren, vertelt Henry. "Het duurt langer en het moet goed gebeuren. Zo'n implantaat is veel makkelijker te plaatsen."

Calm Your Tits

In Nederland hebben zo'n 250.000 vrouwen borstimplantaten. Dat aantal ligt waarschijnlijk hoger, want die registratie is pas een aantal jaar verplicht. Om deze vrouwen - en anderen die een borstvergroting overwegen - bewust te maken van de gevaren van borstimplantaten, is Jamie Calm Your Tits begonnen. Op dat platform deelt ze haar verhaal, onder andere door middel van een minidocu. Ook is ze samen met Meldpunt Klachten Siliconen een petitie gestart om ervoor te zorgen dat operaties voor het verwijderen van borstimplantaten vergoed worden. Die petitie is inmiddels ingediend en is deze week besproken door de commissie voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport.

“Ik probeer van iets negatiefs iets positiefs te maken. Ik hoop zo meerdere levens te kunnen redden en vrouwen te helpen genezen. Er moet echt een striktere procedure komen voor het plaatsen van borstprotheses.”

Henry steunt deze missie: "Als je ziek wordt en klachten hebt, moet je ten eerste serieus genomen worden." Telkens te horen krijgen dat het toch echt aan iets anders moet liggen - "neem gewoon wat rust" -, terwijl je zeker weet twee tijdbommen in je lichaam te hebben, is niet alleen frustrerend, maar ook nog eens beangstigend. "Ten tweede moet de operatie om de implantaten te laten verwijderen vergoed worden", aldus Henry. "Ik ken nu zoveel vrouwen die geen geld hebben om ze eruit te laten halen en ondertussen steeds zieker worden."

- In FunX Beseft bespreekt FunX actuele, culturele en lifestyle topics die jouw aandacht verdienen. Een groter bewustzijn voor de generatie van nu -