Vier winters verder en de situatie is nog steeds drama in de Griekse vluchtelingenkampen

“Het is echt niet te doen in die kampen. Zo kun je eigenlijk niet leven. En toch is er die verbroedering. Daar kunnen wij nog veel van leren.” Steffi van Stichting Because We Carry.

Wachten wachten wachten

Het grootste kamp van de Griekse eilanden is kamp Moria op Lesbos. Daar leven momenteel twee keer zoveel mensen als de 3100 die er eigenlijk in het kamp terecht kunnen. Het kamp was eigenlijk bedoeld als een plek waar de vluchtelingen een paar dagen konden wachten om verder te reizen. Na de EU-Turkije-deal is hier echter verandering in gekomen. Nu moeten mensen er tot wel twee jaar lang wachten in afwachting van hun asielprocedure. Het gevolg is dat de kampen overbevolkt raken en er dus onvoldoende voorzieningen zijn.

Winter

"We kunnen het niet laten voor wat het is." Caroline is projectcoördinator bij Artsen Zonder Grenzen en werkt in de klinieken op Lesbos waar vluchtelingen terecht kunnen met medische en psychische problemen. Zij ziet dagelijks hoe groot het probleem is. "De grootste vijand is nu het weer," geeft Caroline aan. Momenteel is het zo'n zes graden in Lesbos, maar vervelender nog is dat het er veel regent. "Het zijn geen omstandigheden om in een tent te wonen en al helemaal niet voor kinderen." Alle spullen worden constant nat en kunnen niet goed drogen. "De dag nadat het heeft geregend zien we mensen in een t-shirt buiten rondlopen, omdat dat nog het enige droge is dat ze hebben."

Zoals je je kunt voorstellen zorgt dit voor veel ziektes die gelinkt zijn aan de omstandigheden, zoals luchtwegeninfecties. Daarnaast komen diarree en huidinfecties veel voor. "De meeste douches hebben geen warm water, waardoor niemand zich 's winters wil wassen en dat zorgt voor hygiëneproblemen."

Trauma's

Mentale problemen zijn ook een groot probleem in de kampen, vertelt Caroline. "In de therapeutische groepen met kinderen die we gedaan hebben, zagen we dat 1 op de 4 kinderen ofwel aan zelfverminking had gedaan of aan zelfmoord had gedacht." Deze problemen komen deels door het verblijf in de kampen, maar is niet alleen daar aan te wijten. De meeste vluchtelingen hebben trauma's overgehouden aan de oorlogzones waar ze vandaan komen of de vluchtweg die ze hebben afgelegd.

Niet onmogelijk

Is het onmogelijk om betere voorzieningen te creëren voor in deze kampen? Nee, zegt ook Caroline van Artsen Zonder Grenzen. "Er bestaan veel grotere vluchtelingenkampen. Zesduizend vluchtelingen is veel voor een eiland als Lesbos, maar er zijn wel oplossingen voor." Het kamp wordt gereguleerd vanuit de Griekse overheid en hoewel er wel geld beschikbaar is gesteld, lijkt er maar weinig te verbeteren. "Wij zien een gebrek aan politieke wil om de omstandigheden te verbeteren."

Een mogelijke reden daarvoor is dat de overheid een signaal wil afgeven dat de mensen beter thuis kunnen blijven, zodat er vooral niet nog meer vluchtelingen naar het eiland komen. Margriet van der Woerd van Stichting Bootvluchteling ziet dat de omstandigheden in kamp Moria slecht blijven: "Er blijven mensen aankomen. Als er al sprake zou zijn van een ontmoedigingsstrategie dan werkt het in ieder geval niet."

Kara Tepe

Dat het echt anders kan, is wel bewezen in kamp Kara Tepe waar de meest kwetsbare gezinnen worden opgevangen. In het kamp is er plek voor 1300 mensen, voornamelijk zwangere vrouwen, mensen die ziek zijn en zeer getraumatiseerde families. Het kamp wordt gereguleerd door de lokale gemeente en is mede opgezet door Movement on the Ground. Een stichting bestaande uit onafhankelijke ondernemers, waaronder Johnny de Mol, die met hun netwerken helpen om de omstandigheden in het kamp te verbeteren. Ze noemen het dan ook geen 'kamp', maar 'campus'. Kara Tepe is een plek waar er samengewerkt wordt met vluchtelingen en ze de kans krijgen om zich te ontwikkelen.

Niet lullen maar poetsen

'Niet lullen maar poetsen' is het motto van stichting Because We Carry. Morgen staan zij met een groep vrijwilligers in Lesbos om 10.000 jassen, 6000 schoenen en 4000 rugzakjes met speelgoed uit te delen. "Dat is het leukste om te doen," vertelt mede-oprichter Steffi de Pous. De situatie in de kampen lijkt misschien uitzichtloos, maar volgens Steffi kan iedereen zijn steentje bijdragen. “Als je de wereld wil verbeteren, dan begint het bij jezelf.” Elke week gaan er groepen vrijwilligers via Because We Carry naar Lesbos om een weekje te helpen.

“Het probleem is niet daar en van iemand anders. Het probleem is hier en van jou.”

Verbroedering

Dat is volgens Steffi een week waarin je keihard met je neus op de feiten wordt gedrukt, maar ook een week waaraan je een goed gevoel over houdt. In de kampen zie je namelijk met eigen ogen hoe veerkrachtig de mensen zijn. “Het heeft me hoop in de mensheid gegeven,” vertelt Steffi. In de kampen zie je hechte communities die midden in de nacht samen Gospel zingen om iedereen het gevoel te geven dat ze niet alleen in hun tentje liggen te bibberen.

“Wat ik heel mooi vind is dat moeders ondanks alles hun kinderen tof weten aan te kleden. Ze weten ervoor te zorgen dat hun meisje er toch als een prinsesje uitziet.”

Petitie

Naast dat je geld aan verschillende instanties kunt doneren, inzamelingsacties kunt beginnen of zelf je handen uit de mouwen kun steken als vrijwilliger in de kampen, kun je ook de 'kijk niet weg'-petitie van Amnesty International tekenen. Volgens Amnesty International is een beter beleid noodzakelijk.

Amnesty International: "Europa moet de mensen van de eilanden weghalen, zodat de kampen weer menswaardige opvang kunnen bieden, de asielprocedure gaat functioneren en mensen snel duidelijkheid over hun toekomst krijgen."

Internationale dag van de mensenrechten

Precies zeventig jaar geleden, op 10 december 1948, werd de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens aangenomen. In dit document staan alle rechten vastgelegd die voor iedereen ter wereld gelden, zoals het recht op onderwijs, het recht op eten en het recht op vrijheid van meningsuiting.

- In 'FunX Beseft' bespreekt FunX actuele, culturele en lifestyle topics die jouw aandacht verdienen. Een groter bewustzijn voor de generatie van nu -