Waarom mensen elkaar willen helpen in tijden van crisis

En dat terwijl ik nog voor niemand boodschappen had gedaan en nog op geen enkel kind had gepast. Blijkbaar gingen mensen al lekker op het idee dat anderen zich aanbieden om te helpen. Ook hashtags zoals #letopelkaar werden massaal gedeeld. En wie die hashtags opzoekt, leest hartverwarmende verhalen van hulpaanbieders, maar weinig hulpvragen. Dus waarom willen we zo graag helpen in tijden van crisis?

beter iets doen dan niets doen

Psycholoog en coach Thijs Launspach heeft wel een idee waarom mijn tweet zo veel werd gedeeld. “Het is fijn om in een crisissituatie een handelingsperspectief te hebben,” vertelt hij.

"Deze nieuwe situatie vraagt veel van ons aanpassingsvermogen. Alles wat vorige week nog een vanzelfsprekendheid was – feestjes, afspreken met vrienden, naar school gaan – dat is er nu niet meer.”

Hij denkt dat dit voor veel mensen een beangstigend idee is. Daarom schieten sommigen van ons meteen in een actieve rol om nog een klein beetje controle te kunnen uitoefenen. Thijs: “Het voelt altijd beter om iets wel te doen, dan om iets niet te doen.”

Nuttig zijn

Dat is precies waarom ik vorige week donderdag mijn tweet verstuurde. Nadat ik mijn vakantie naar Sri Lanka had moeten annuleren, en urenlang als een nieuwsjunk het ene onheilspellende bericht na de andere gelezen te hebben, wilde ik echt iets doen. Ik wilde nuttig zijn, voor andere mensen, maar ook een beetje voor mijzelf. En terwijl de digitale bloemen en complimentjes binnen stroomden, had ik een deel van mijn probleem opgelost. Alle lieve berichtjes, de likes, het praten over anderen helpen, bracht een positieve energie met zich mee die heel erg welkom was. De somberheid die over mij heen was gevallen na het eindeloos scrollen door nieuwspagina’s, werd langzaam vervangen door het lichtpunt van gezelligheid op Twitter.

Media-aandacht

En ook de media leken het fijn te vinden om over positief nieuws te kunnen schrijven. RTL Nieuws wilde mij interviewen, ik werd gevraagd of er een cameraploeg van een Amsterdams PR-bureau met mij mee mocht gaan als ik mensen aan het helpen was. Metronieuws wilde iets over de hashtag schrijven. Andere radiostations zoals 100%NL en NPO Radio 2 belden me.

Ineens was ik een expert geworden. Een soort Moeder Theresa. Mijn vrienden belden mij voor advies over hoe zij het beste konden helpen. Ik zei dat ze briefjes in de brievenbus bij hun in de buurt konden doen met het aanbod om boodschappen te doen, honden uit te laten of gewoon even te bellen.

geen hulpvraag

Maar er begon ondertussen wel wat bij mij te knagen. Want hoewel mijn ego goed werd gestreeld door alle aandacht, voelde ik me ook een klein beetje een bedrieger. Ik had namelijk nog niemand geholpen. Niet omdat ik er geen zin in had, maar omdat ik geen serieuze hulpvragen binnen kreeg. De enige mensen met een vraag waren de grappenmakers die voorstelden dat ik hun huis kwam stofzuigen. Ha-ha.

Thijs vindt daarom ook dat we moeten oppassen dat we anderen alleen maar helpen om ons eigen ego te strelen. "Voordat je iemand wil helpen, bedenk dan waarom je het doet. Is dat omdat het alleen lekker voelt voor jezelf, of doe je het ook echt voor een ander?"

Inloophuis daklozen

Gelukkig had mijn berichtje na een paar dagen wel mensen bereikt die mijn hulp konden gebruiken. Een vrouw schreef dat ze een controleafspraak had in het ziekenhuis omdat ze op krukken liep en ze nu niet meer met het openbaar vervoer wilde gaan. Of ik haar kon ophalen en brengen. Iemand anders vertelde dat ze extra handen nodig hadden bij een inloophuis voor daklozen, omdat er veel vrijwilligers waren uitgevallen met verkoudheidsklachten. Een jongen stuurde me een bericht omdat hij licht in paniek was. Zijn vriendin zat onderweg naar Nederland vast in Parijs, ze kon niet goed Engels en hij had al anderhalf uur niets van haar gehoord.

En dus bood ik hulp. Ik vertelde de jongen dat ik zijn vriendin helaas niet helemaal in Parijs op kon halen, maar ik kon hem wel emotionele hulp bieden. Ik adviseerde hem om twintig minuten niet met zijn telefoon bezig te zijn en in plaats daarvan even een douche te nemen of thee te gaan drinken. Een uur later stuurde hij blij dat ze terecht was, bij mensen kon overnachten en de volgende dag een Flixbus naar Nederland nam.

De vrouw op krukken en ik spraken met elkaar af dat ik haar zou komen ophalen met de auto. “Echt super bedankt!!!” appte ze mij terug. Het voelde zo goed dat iemand blij was met iets wat ik voor haar kon doen.

Dakloze mensen helpen:

Uiteindelijk bleef er niet veel over van mijn goede bedoelingen. Het ziekenhuis had de controleafspraak van de vrouw op krukken geannuleerd (“Begrijpelijk”, appte ze mij) en ook de cameraploeg kon mij niet meer volgen, omdat de cameraman was ziek. Gelukkig kon ik mijzelf wel nuttig maken bij inloophuis de Tweede Mijl voor daklozen in Amsterdam.

Dus op maandagochtend sprong ik samen met mijn huisgenootje op de fiets, in de richting van de Jordaan, om daar de hele dag bezig te zijn met broodjes smeren, soep uitdelen en koffie zetten. Het was een bijzondere dag, want de dakloze mensen mochten dit keer niet uren blijven hangen, en met 1,5 meter afstand was er maar plek voor 36 man. Er waren shifts van 45 minuten waarna wij door de zaal heen gingen met Dettol om alles te ontsmetten voordat de volgende lading mensen kwam eten, drinken en plassen.

De vrijwilligers waren blij met de twee extra paar handen die mijn huisgenoot en ik konden bieden, de daklozen waren blij om ergens rustig te kunnen eten en voor een paar uur hoefde ik niet aan het coronavirus te denken. Een driedubbele win-win-situatie.

Thuis zitten is ook nuttig

Inmiddels is dit het enige dat ik tot nu toe heb gedaan nadat mijn #coronahulp-tweet viraal ging. En dat is eigenlijk ook goed zo. Want als je nu denkt dat jij ook alle plekken in jouw buurt moet plat bellen om te vragen of ze nog hulp nodig hebben, dat hoeft echt niet. Thijs benadrukt zelfs dat het beter is om te wachten met hulp aanbieden tot het echt nodig is, ook om mensen met niet in de weg te lopen.

"Het minste dat je nu kunt doen is de situatie niet verergeren. Daarmee wordt thuis zitten en niks doen ineens een belangrijke manier om deze crisis in te dammen. Dat is misschien niet sexy, maar wel nuttig."