Waarom krijgen vluchtelingen de schuld van grote maatschappelijke problemen?

Asielsysteem overbelast

Sinds de discussie over de asielcrisis in de zomer van vorig jaar werd aangezwengeld, grepen politici het moment aan om vluchtelingen aan te wijzen als de veroorzakers van verschillende problemen in het land. De belangrijkste van die problemen is het overbelasten van het asielsysteem. Je bent vast niet vergeten dat vluchtelingen vorig jaar buiten moesten slapen, omdat er niet genoeg opvangplekken waren.

Logischerwijs wilde de regering dit soort mensonwaardige situaties in de toekomst voorkomen. Daarom werd er maandenlang gediscussieerd over hoe het asielbeleid aangescherpt kon worden om het aantal asielzoekers terug te dringen en de doorstroom van vluchtelingen naar de woningmarkt te bevorderen. Tijdens het crisisoverleg over de nieuwe maatregelen liep het kabinet voornamelijk vast op het onderwerp gezinshereniging (het nareizen van familieleden). Waar de VVD dit drastisch wilde inperken voor oorlogsvluchtelingen, wilde de ChristenUnie daar absoluut geen strengere regels voor.

Geen gezinshereniging

Het is maar goed ook dat de ChristenUnie zo fel tegen de strengere regels voor nareizigers is, want uit cijfers van het CBS blijkt dat deze groep maar een klein gedeelte vormt (11.000) van de 228.000 migranten die vorig jaar naar Nederland kwamen. "Het gaat om mensen die letterlijk moeten vluchten voor oorlog en vaak gaat het ook nog om gezinshereniging. Dus mensen die al in Nederland zijn, zouden volgens deze nieuwe regels niet meer met hun gezin herenigd mogen worden", aldus Nugah.

Het aantal migranten is vorig jaar weliswaar met veertig procent gestegen, maar dat komt niet grotendeels door migranten die hun familieleden lieten overkomen. Het aantal migranten steeg voornamelijk zo hard vanwege de grote hoeveelheid Oekraïners die naar Nederland zijn gevlucht. Daarnaast is een aanzienlijk deel van de nieuwkomers arbeidsmigrant. Het is volgens Nugah dan ook vreemd dat Rutte het kabinet liet stuklopen op de migratie van nareizigers. "Een groot gedeelte van de migranten in Nederland is arbeidsmigrant, maar daar gaat de discussie veel minder over. Daar is de coalitie niet op stukgelopen, maar wel op iets wat ethisch veel zwaarder weegt, namelijk oorlogsvluchtelingen, kinderen van vluchtelingen die in een onveilig land zitten en niet samen mogen komen met hun familie."

Strenger asielbeleid

Ondanks deze onethische kwestie vinden veel burgers en politici dat het asielbeleid aangescherpt moet worden. Het is echter al jarenlang zo dat het asielbeleid in heel Europa behoorlijk streng is, met alle gevolgen van dien. "Je ziet vaak dat de Europese grensbewaking keihard met mensen omgaat of niet eens ingrijpen als ze zien dat er iets misgaat. Elk jaar sterven er duizenden migranten in de Middellandse Zee en dat komt mede door het strenge asielbeleid, dat ten koste gaat van mensenlevens." Als migranten al het geluk hebben dat ze de grenzen van Europa bereiken, krijgen ze ook nog eens te maken met asielprocedures die jarenlang kunnen duren.

Woningnood

Dan is er nog de tendens in de politiek om maatschappelijke problemen, zoals de woningnood, toe te schrijven aan het toenemende aantal migranten. De realiteit is echter dat ook de krapte op de woningmarkt het resultaat is van een falend woonbeleid. Zo is het aantal betaalbare huurwoningen de afgelopen jaren sterk teruggebracht en zijn er steeds meer dure koopwoningen voor in de plaats gekomen. Ook de stikstofcrisis zorgt ervoor dat bouwbedrijven niet zomaar vergunningen krijgen om nieuwe woningen te bouwen. Helaas neemt dat niet weg dat politici maar al te graag de vinger wijzen naar migranten als de oorzaak van de woningnood. Het resultaat is dat burgers de straat op gaan om hun woede af te richten op vluchtelingen, terwijl de werkelijke veroorzaker van het probleem (de regering) buiten schot blijft.

Geen vertegenwoordiging

Overigens helpt het ook niet mee dat migranten in de politiek nauwelijks vertegenwoordigd worden, vertelt Nugah. "Er zitten wel mensen die gevlucht zijn in de politiek, maar dat zijn vaak niet de personen die aan de macht zijn. Migranten kunnen zich dus niet makkelijk verweren. Daarnaast is migratie een onderwerp dat mensen aanspreekt. Het is veel makkelijker om te zeggen dat de huidige problemen door vluchtelingen komen, dan door dertien jaar VVD-beleid, wat daadwerkelijk veel problemen heeft gecreëerd, zoals bezuinigingen in de zorg en het onderwijs, de woningnood en meer. Dat zijn allemaal keuzes die gemaakt zijn door de overheid, de VVD en andere coalitiepartijen. Toch is het voor velen heel makkelijk om te zeggen: 'het komt door die groep mensen die het van je afpakt'."

'Migratie is nodig'

Nu het kabinet is gevallen, is het wachten op de volgende verkiezingen, die ergens in het najaar zullen plaatsvinden. Je kunt er echter vanuit gaan dat het thema migratie weer een grote rol gaat spelen in de verkiezingsprogramma’s van vele partijen. "Er zijn hele partijen in Nederland die zich profileren rondom het thema migratie, of eigenlijk antimigratie, en daarmee heel veel zetels winnen. Dus het zal niet een thema zijn dat zomaar minder belangrijk zal worden gemaakt door politici en de media. Het blijft een makkelijk onderwerp waar je over kan zeuren, terwijl migratie al eeuwenlang voorkomt."

Hoewel problemen zoals de woningnood, gebrek aan goede jeugdzorg en de klimaatcrisis veel mensen bezighoudt, ziet Nugah het niet snel gebeuren dat die thema's meer aandacht zullen genieten als migratie. "Ik ben daar op dit moment nog sceptisch over, omdat een thema als migratie gewoon 'lekker bekt' voor veel mensen. Je ziet dus dat het asielbeleid heel erg wordt geproblematiseerd, terwijl migratie iets heel normaals is. Er is ook gewoon migratie nodig, want de Nederlandse bevolking is aan het krimpen. Bovendien hebben we een enorme personeelstekort op de arbeidsmarkt, wat de komst van migranten ook noodzakelijk maakt."