Zes jaar na MH17: herdenken en nog altijd geen veroordeling

uit de lucht geschoten

MH17 werd - weten we nu - uit de lucht geschoten boven Oekraïne. Sinds het moment dat duidelijk werd dat het vliegtuig is neergeschoten, doet Nederland er alles aan om Rusland te laten meewerken aan het onderzoek naar de beschieting. "De onderste steen moet boven komen", zei Mark Rutte in 2014 over de ramp. Maar die onderste steen is nog altijd niet boven.

beschuldigingen
Zowel het leger van Oekraïne als de Russische separatisten beschuldigen elkaar dat zij de ramp veroorzaakten. De landen waar de slachtoffers vandaan kwamen, pikten dit niet: Nederland, België, Australië, Maleisië en Oekraïne besloten samen te werken in het Joint Investigation Team (JIT), om er op deze manier voor te zorgen dat het échte verhaal achter de ramp duidelijk zou worden.

jit

In 2016 werd door het JIT verklaard dat er voldoende bewijs is dat het vliegtuig destijds met een Buk-raket uit de lucht werd geschoten en dat die raket van Rusland was. Later, in 2018, vertellen ze dat zij een aantal personen hebben weten te achterhalen die direct betrokken waren bij het neerhalen van MH17.

vier personen opgepakt

Uiteindelijk zijn er vier personen opgepakt voor de ramp, waarvan drie Russische mannen. De namen van de verdachten zijn niet bekend. In maart 2020 is het strafproces tegen hen begonnen, maar Rusland weigert nog altijd mee te werken aan het onderzoek. Daarnaast beschuldigen ze het JIT van het hebben van vooroordelen. Rusland heeft eigen onderzoek gedaan naar de ramp en komt met hele andere conclusies naar buiten. Regelmatig wisselen ze van verhaal.

rusland aansprakelijk

Op 25 mei 2018 verklaren zowel Nederland als Australië dat zij Rusland aansprakelijk houden voor het neerhalen van het vliegtuig. Poetin laat weten dat Rusland betrokkenheid bij de ramp 'volledig ontkent'. Zij vinden dat er weer gekeken moet worden naar de rol van Oekraïne. De landen proberen met elkaar in gesprek te gaan, maar niets helpt. Vorige week vrijdag kondigde het Nederlandse kabinet dan ook aan dat zij Rusland voor het Europees Hof voor de Rechten van de Mens slepen. Nabestaanden van overledenen probeerden dat al eerder. Nederland wil "gerechtigheid voor de slachtoffers en nabestaanden", aldus minister Stef Blok.

verdrietige strijd

Het is een verdrietige strijd. Sinds deze maand geldt er een nieuwe grondwet in Rusland die zegt dat het Russische recht altijd boven het internationaal recht gaat. Het betekent dat ook al wordt Rusland veroordeeld voor het neerhalen van het vliegtuig, ze de veroordeling dus gewoon kunnen negeren. Het enige goede is dat áls Rusland wordt veroordeeld, voor de nabestaanden eindelijk duidelijk een dader kan worden aangewezen.

digitale herdenking

Er werd vrijdagmiddag een digitale herdenking voor nabestaanden van de slachtoffers georganiseerd. Door de coronacrisis konden zij helaas niet bij elkaar komen. Ria van der Steen organiseerde de herdenking: haar vader en stiefmoeder kwamen om bij de vliegtuigramp en zij is bestuurslid van de Stichting Vliegramp MH17. "Het is goed dat we er stil bij blijven staan en het is ook een signaal dat we af willen geven: omdat dit nooit meer mag gebeuren", zegt ze tegen de NOS.

minuut stilte

Bij de herdenking wordt niet stilgestaan bij de rechtszaak en de verdachten. "Het belangrijkste is het lezen van de namen en de minuut stilte", zegt Van der Steen. "Dat is waar het ons om gaat."

Kleine herdenking

Ook zonder corona was de herdenking kleiner geweest. Van der Steen geeft aan dat nabestaanden eens in de vijf jaar een grote herdenking willen en in de tussentijd alleen kleine herdenkingen met de nabestaanden. De herdenking was vanaf 14.00 uur live te volgen op onder andere NOS.nl.