Hoe toekomst van toeslagenkinderen werd verwoest: "Ik heb 70.000 euro schuld"

Ginny

Ginny groeide op in een hecht gezin met haar moeder en vijf broers en zussen. Hoewel ze het thuis niet extreem breed hadden, hadden ze het wel goed. Tot Ginny's moeder door de Belastingdienst onterecht werd bestempeld als fraudeur en duizenden euro's aan ontvangen toeslag moest terugbetalen. Pas jaren jaar later bleek haar moeder een van de gedupeerden van het toeslagenschandaal te zijn. De situatie had een grote invloed op Ginny, die destijds in haar late tienerjaren was. "Ik zag mijn moeder continu brieven openmaken en telefoontjes plegen. Ik zag haar struggelen. Toch deed ze haar best om de stress niet op ons af te reageren en een liefdevolle moeder te zijn."

Als crimineel behandeld

Dat je van de een op andere dag onterecht een flinke smak geld moet terugbetalen, is al verschrikkelijk genoeg. Maar wat het volgens Ginny nog veel erger maakte, was de manier waarop haar moeder werd behandeld, namelijk als "crimineel". Zo kan Ginny nog goed herinneren dat ze op een dag de post met daarin maar liefst zeven brieven van de Belastingdienst mee naar haar moeder nam. "Ik zag gewoon de paniek in de ogen van mijn moeder."

In de brieven stond dat haar moeder elke maand een bepaald geldbedrag moest terugbetalen. Haar moeder kon dat echter niet betalen, dus belde ze de Belastingdienst op. "De vrouw aan de telefoon zei toen dat mijn moeder het wel móest betalen, omdat ze zichzelf in deze financiële situatie had gebracht en daarom de consequenties maar moest dragen. Mijn moeder zei toen dat ze zo gestrest was dat ze van de brug wilde springen, waarop die vrouw aan de telefoon zei: 'Dat is niet ons probleem'. Er was gewoon geen empathie."

Emoties verbergen

Het toeslagenschandaal heeft bij Ginny voor flinke emotionele schade gezorgd. "Het heeft mijn ogen geopend over hoe de wereld echt in elkaar zit. Als je jong bent, denk je nog dat er veel schoonheid in de wereld zit. Maar die onschuld is me afgenomen. Ik moest opgroeien, ik kon geen kind meer zijn."

Net als veel andere kinderen van gedupeerde ouders, wilde Ginny haar moeder niet opzadelen met nog meer zorgen. Daarom hield ze haar eigen problemen vaak voor zichzelf. "Ik ontwikkelde allerlei slechte eigenschappen die ik eigenlijk niet wilde hebben, maar wel nodig had om te overleven." Ze leerde uit noodzaak om haar emoties voor iedereen te verbergen. "Eigenlijk wil je helemaal niet liegen over je gevoel. Je wil om hulp kunnen vragen als het niet goed met je gaat." Toch deed ze dat niet, uit schaamte en angst voor de oordelen van anderen. "Ik was bang dat mensen anders naar me zouden kijken. Ik wilde geen medelijden." Ook op school hield ze haar mond dicht. "Ik was bang voor de gevolgen. Dat ze me misschien bij mijn moeder weg zouden halen."

Financiële gevolgen

Ginny heeft financieel flink geleden onder het toeslagenschandaal. Ze moest al op jonge leeftijd alles zelf betalen en haar moeder ook nog eens financieel te steunen. "Ik zag overal mogelijkheden voor een kleine sidehossel." Daarnaast leende Ginny geld bij verschillende instanties. "Mijn DUO-schuld is zó hoog, ik kijk er niet eens meer naar. Ik pakte alles dat ik pakken kon, want ik had het geld echt nodig. Ik dacht: ik zoek het achteraf wel uit, ik heb nu toch al schulden."

Geen herinneringen kunnen maken

Door het gebrek aan geld en alle mentale problemen die daarbij komen kijken, heeft Ginny het gevoel dat ze van alles is misgelopen. "Veel dingen die je in je jongere jaren hoort te doen, zoals regelmatig uitgaan of een roadtrip maken met vrienden, heb ik niet kunnen doen. De kans om dat soort herinneringen te maken, is me ontnomen." In plaats daarvan kijkt Ginny vooral met een somber gevoel terug op haar late tiener- en twintiger jaren. "Ik zat écht vaak binnen. Ik voelde me zo ellendig en verdrietig. Ik had altijd zorgen aan mijn hoofd. Om als jongere zo'n druk te voelen... dat is echt fucked up."

Demario

Ook Demario heeft schulden dankzij de gevolgen van het toeslagenschandaal. Hij was 18 jaar oud toen zijn moeder werd gedupeerd door het toeslagenschandaal. Dat zorgde ervoor dat er thuis altijd geldproblemen waren en er uiteindelijk zelfs een uithuiszetting plaatsvond. "Dat had een flinke impact."

Wat er precies aan de hand was, wist Demario destijds niet, omdat zijn moeder daar niets over wilde vertellen. "Ze heeft veel dingen op haar eigen schouders gedragen. Ze deed haar uiterste best om ons een normaal bestaan te geven. Er was nooit een dag dat we geen warme maaltijd hadden." Toch merkte Demario destijds wel aan het gedrag van zijn moeder en het continue geldgebrek dat er iets mis was. "Pas toen ze jaren later de brief kreeg waarin stond dat ze erkend gedupeerd was, vertelde ze wat zich had afgespeeld."

Maximaal lenen

Net als Ginny heeft Demario een flinke schuld opgebouwd, omdat hij zijn moeder wilde helpen bij haar financiële problemen. "Eigenlijk wilde ik geen schulden opbouwen, maar op een gegeven moment heb ik toch maar de knoop doorgehakt en ben ik maximaal gaan lenen." Dat heeft ervoor gezorgd dat Demario nu met een DUO-schuld van 70.000 euro zit opgescheept.

Zwijggeld

Ginny en Demario zijn niet tevreden met het bedrag dat gedupeerde jongeren krijgen vanwege de kindregeling. "Die 10.000 euro is helemaal niet genoeg. Het is niks. Het voelt als zwijggeld", zegt Ginny. Ook de 30.000 euro die haar moeder aan compensatie heeft ontvangen, is lang niet genoeg volgens haar. "Je kan er geen prijs op zetten, maar moeten we dan maar genoegen nemen met 30.000 euro? Voor alle avonden dat we niet konden eten of geen warm water hadden? Dat de overheid zo met ons omgaat, doet pijn. De overheid zou er voor ons moeten zijn."

Demario vindt dat er een passende compensatie moet komen voor zowel de gedupeerde ouders als hun kinderen. De tienduizend euro die hij via de kindregeling heeft ontvangen is volgens hem "peanuts" in vergelijking met de hoge schuld die hij heeft. "Ik wil niet ondankbaar klinken, want ik ben dankbaar dat ik iets krijg, maar het is niet voldoende."

Passende compensatie

Wat voor compensatie er dan wel moet komen? Demario vindt dat alle gedupeerde jongeren een schone lei moeten krijgen: "Zodat we verder kunnen en alle bagage van het toeslagenschandaal achter ons kunnen laten." Wat daar volgens Demario voor nodig is? Om te beginnen moeten alle schulden worden kwijtgescholden. Ook zou het fijn zijn om hulp te krijgen bij het zoeken van een woning. "En wat echt helpt is om de emotionele schade te herstellen door te zeggen: "We hebben je pijn gedaan. We geven je een resetknop en die drukken we in."

Ginny zou graag zien dat er iets verandert binnen de overheid. "Ten eerste vind ik dat de gemeente naar mensen moet kijken alsof het echte mensen zijn." Daarnaast vindt ze dat er iets structureels moet worden veranderd binnen het systeem. "Anders gebeurt dit over 15 jaar weer. En dan overkomt het misschien wel mijn dochter. Daar maak ik me zorgen om."

Positief

Demario heeft er vertrouwen in dat het uiteindelijk goed zal komen met zijn schulden. Die positieve mindset heeft hij (mede) te danken aan het geloof waarmee hij in aanraking kwam toen hij tijdens zijn tienerjaren last had van depressieve klachten. Zijn geloof in God hielp hem destijds om uit het dal te komen en sleepte hem ook door de periode voordat het toeslagenschandaal aan het licht kwam heen.

Wat Demario merkt, is dat veel gedupeerde ouders en jongeren boos en bitter zijn. "Veel mensen zijn gebroken. Ik snap het en ik leef met hen mee. Maar ik kies er bewust voor om me geen slachtoffer te voelen." Wel grijpt hij alle kansen om zijn stem te laten horen. "Helen kan pas beginnen op het moment dat je begint met delen. Er is heel veel mensen veel leed aangedaan. We kunnen dit alleen herstellen door kenbaar te maken waar we doorheen zijn gegaan."

Vechten voor waar je in gelooft

Herprogrammeren

Het gaat nu een stuk beter met Ginny en haar moeder, maar de stress is zeker nog niet verdwenen. "Als de telefoon overgaat of er iemand voor de deur staat, dan gaat er bij mij nog steeds een alarmbel af. Mijn hart klopt dan echt in mijn keel. Ik ben nog steeds in een traumatische state of mind. Het gaat wel even duren voordat mijn moeder en ik gewend zijn aan een stressloos bestaan."

Ginny, haar moeder en haar broers en zussen zijn allemaal in therapie en veel bezig met hun geloof. "We moeten onszelf herprogrammeren om weer 'normaal' te worden." Ook proberen ze regelmatig iets leuks te doen met elkaar. "Hoewel we niet alles met terugwerkende kracht kunnen inhalen, proberen we nu alsnog veel mooie herinneringen te maken. We maken er het beste van."

Anderen helpen

Door het toeslagenschandaal raakte Demario geïnteresseerd in wat geldstress met een mens doet. Inmiddels gebruikt hij zijn eigen ervaringen met geldproblemen- en stress om anderen die in een nare financiële situatie zitten te helpen. Dat doet hij als activeringscoach bij de Gemeente Rotterdam. "Omdat ik ben hersteld van depressiviteit en weet hoe het is om minder te hebben, kan ik andere mensen in zo'n situatie beter een hand reiken. Als ik eruit ben gekomen, kunnen anderen het ook."

Een verschil maken

Ginny vindt het belangrijk om zich in te blijven zetten voor rechtvaardigheid, ook al zou ze soms liever gewoon verder gaan met haar leven. Daarom helpt ze onder andere bij het organiseren van bijeenkomsten. "Als wij er niks aan doen verandert er niks. Er moet altijd een groep mensen zijn die moet lijden voordat er dingen veranderen. We hebben er niet voor gekozen, maar helaas zitten wij nu in die positie. We kunnen een verschil maken, we kunnen de eerste dominosteentjes zijn. Ik ben heel trots dat we - ondanks alles dat we hebben meegemaakt - bij elkaar komen en ons verhaal delen."

- In FunX Beseft bespreekt FunX actuele, culturele en lifestyle topics die jouw aandacht verdienen. Een groter bewustzijn voor de generatie van nu -

*In verband met privacy is haar naam gefingeerd. De echte naam is bekend bij de redactie.